Sieć elektroenergetyczna w prowincji Hainaut może osiągnąć maksymalne obciążenie już w 2030 roku, jak wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie operatora sieci przesyłowej Elia. Prognoza ta niesie ryzyko poważnych ograniczeń dla rozwoju gospodarczego regionu. Dla walońskich środowisk biznesowych budowa Pętli Hainaut to „konieczność”, choć projekt wywołuje silny sprzeciw mieszkańców i gmin położonych na trasie planowanej linii.
Federacja pracodawców walońskich AKT wskazuje jednoznacznie, że prowincja Hainaut stoi w obliczu „sytuacji kryzysowej w energetyce”, a Pętla Hainaut stanowi „niezbędną odpowiedź” na te wyzwania. Takie wnioski wynikają z analizy wpływu społeczno-ekonomicznego przyszłej linii wysokiego napięcia, przygotowanej przez niezależne biuro Delpasse, specjalizujące się w doradztwie energetycznym. Badanie zostało zamówione przez Elia, a jego wyniki zweryfikował profesor Marcus Dejardin z Uniwersytetu w Namur i Katolickiego Uniwersytetu w Louvain.
Parametry techniczne i ekonomiczne projektu
Pętla Hainaut ma być napowietrzną linią elektroenergetyczną o napięciu 380 000 woltów prądu przemiennego i przepustowości 6 gigawatów. Infrastruktura połączy stacje elektroenergetyczne w Avelgem i Courcelles, stanowiąc inwestycję o wartości około 700 milionów euro dla Elia. Wraz z jej flamandzkim odpowiednikiem – projektem Ventilus – linia ma umożliwić transport energii elektrycznej produkowanej przez przyszłe morskie farmy wiatrowe w parku Princesse Elisabeth na Morzu Północnym.
Inwestycja napotyka jednak zdecydowany opór mieszkańców i władz lokalnych. Przeciwnicy kwestionują wybór linii napowietrznej i domagają się wariantu podziemnego, opartego na prądzie stałym. Ten spór technologiczny i społeczny to obecnie największa przeszkoda w realizacji projektu, którego pilność podkreślają ekonomiści i środowiska biznesowe.
Uzasadnienie wyboru technologii napowietrznej
Elia argumentuje, że linia napowietrzna nie tylko jest tańsza, ale też pozwala na skuteczniejszą dystrybucję energii do odbiorców na terenie Hainaut, zwłaszcza do przedsiębiorstw. Ma to szczególne znaczenie wobec prognozowanego wzrostu zapotrzebowania na energię.
Zgodnie z analizą biura Delpasse, zapotrzebowanie na energię elektryczną w regionie może wzrosnąć od 75 do 130 procent do 2050 roku, w zależności od scenariusza. Oznacza to, że już w 2030 roku obecna infrastruktura może stać się niewystarczająca, osiągając maksymalne obciążenie.
Konsekwencje braku inwestycji infrastrukturalnych
„Bez dodatkowych inwestycji sieć w Hainaut będzie nasycona w 2030 roku i nie pozwoli na przyłączanie nowych użytkowników ani na wprowadzanie energii do systemu” – ostrzegają eksperci. Rodzi to poważne ryzyko dla rozwoju gospodarczego regionu.
Negatywne skutki odczuć mogą m.in. planowane centra danych Google, a także przyszłe projekty związane z odnawialnymi źródłami energii. Brak mocy przesyłowych może też zahamować proces dekarbonizacji przemysłu, który często wymaga zwiększonego zużycia energii elektrycznej.
Korzyści ekonomiczne z realizacji projektu
Według biura Delpasse, potencjalne korzyści gospodarcze wynikające z budowy Pętli Hainaut mogą sięgnąć od 180 do 500 milionów euro wartości dodanej. Z kolei „średnio od 2535 do 6994 miejsc pracy rocznie mogłoby zostać utworzonych lub utrzymanych dzięki tej infrastrukturze w latach 2030–2050”.
Analiza podkreśla, że korzyści z nowoczesnej infrastruktury energetycznej wykraczają daleko poza sam okres budowy i stają się jednym z kluczowych czynników atrakcyjności inwestycyjnej regionów.
Ograniczenia przeprowadzonej analizy
Badanie nie ocenia alternatywy w postaci linii podziemnej. Konsultant skupił się wyłącznie na projekcie napowietrznym zaproponowanym przez Elia. Pozostawia to przestrzeń dla dalszej debaty między zwolennikami różnych rozwiązań technologicznych.
Przeciwnicy linii napowietrznej mogą argumentować, że pełna analiza porównawcza, uwzględniająca również koszty społeczne i środowiskowe, mogłaby prowadzić do innych wniosków.
Stanowisko środowisk gospodarczych
Federacja AKT formułuje jednoznaczny przekaz: Pętla Hainaut to „nie opcja, lecz konieczność dla przyszłości przemysłu i energetyki Walonii”. Przedsiębiorcy ostrzegają, że dalsza zwłoka w realizacji projektu może poważnie zaszkodzić konkurencyjności regionu.
To stanowisko odzwierciedla szersze obawy biznesu o zdolność belgijskiej infrastruktury do sprostania wyzwaniom transformacji energetycznej i rosnącego zapotrzebowania na energię elektryczną.
Stan zaawansowania procedur administracyjnych
Projekt wciąż jest daleki od realizacji. Firma Stratec kończy uzupełnienia do raportu oddziaływania na środowisko, o które wniosku latem waloński minister terytorium, infrastruktury, mobilności i władz lokalnych François Desquesnes (Les Engagés).
Zgodnie z informacjami medialnymi prace mają zostać zakończone do lutego przyszłego roku. Dopiero wtedy minister będzie mógł wydać (lub odmówić wydania) zgody na rewizję planu zagospodarowania przestrzennego na trasie przyszłej linii. Przed uzyskaniem pozwoleń na budowę konieczne będzie przejście przez kolejne etapy procedury.
Perspektywy czasowe realizacji
Po uzyskaniu wszystkich zgód administracyjnych i pozwoleń możliwe będzie rozpoczęcie budowy. Elia szacuje, że uruchomienie Pętli Hainaut może nastąpić najwcześniej w latach 2032–2033. Oznacza to, że między prognozowanym osiągnięciem maksymalnego obciążenia sieci w 2030 roku a oddaniem nowej infrastruktury do użytku może powstać kilkuletnia luka, która realnie ograniczy rozwój gospodarczy regionu.
Szerszy kontekst transformacji energetycznej
Sytuacja prowincji Hainaut pokazuje wyzwania, z jakimi mierzą się Belgia i Europa w okresie transformacji energetycznej. Przejście na gospodarkę niskoemisyjną wymaga nie tylko nowych źródeł odnawialnych, lecz także rozbudowy sieci zdolnych do przesyłu coraz większych ilości energii elektrycznej.
Jednocześnie projekty infrastrukturalne napotykają rosnący sprzeciw społeczny związany z obawami o wpływ na krajobraz i jakość życia. Wypracowanie równowagi między pilnymi potrzebami energetycznymi a obawami lokalnych społeczności staje się jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej polityki energetycznej.
Pytania o model społecznej akceptacji
Spór wokół Pętli Hainaut rodzi pytania o właściwy model budowania społecznej akceptacji dla inwestycji infrastrukturalnych. Czy wystarczą argumenty techniczno-ekonomiczne, czy też potrzebny jest bardziej inkluzywny proces partycypacji, który uwzględni obawy mieszkańców i poszuka kompromisów? Jak pogodzić interes ogólny związany z bezpieczeństwem energetycznym z prawami społeczności lokalnych?
Te pytania wykraczają poza samą Pętlę Hainaut i dotyczą ogólnego sposobu planowania infrastruktury energetycznej w okresie transformacji klimatycznej. Odpowiedzi na nie zdecydują o przyszłości energetycznej Walonii oraz o sposobie prowadzenia dialogu między państwem, biznesem i społeczeństwem obywatelskim.
