Od czwartkowego poranka przed Dworcem Centralnym w Brukseli można zobaczyć nietypową instalację – trzy dmuchane myśliwce F-35 „zawieszone” nad głównym wejściem do stacji. Za akcję odpowiada lewicowa partia PTB, która w ten sposób protestuje przeciwko decyzjom rządu federalnego dotyczącym zakupów sprzętu wojskowego. Zdaniem ugrupowania kierowanego przez Raoula Hedebouwa koalicja De Wever–Bouchez ustala niewłaściwe priorytety budżetowe: przeznacza miliardy euro na samoloty bojowe, jednocześnie wprowadzając głębokie oszczędności w systemie emerytalnym i zabezpieczeniu społecznym.
Kontekst zakupów myśliwców F-35
W połowie października do Belgii dotarły pierwsze cztery myśliwce F-35, rozpoczynając realizację jednego z największych kontraktów zbrojeniowych w historii kraju. Belgijskie władze zamówiły wcześniej 34 samoloty u amerykańskiego producenta Lockheed Martin za 4,5 miliarda euro. Obecny rząd federalny postanowił jednak rozszerzyć zamówienie o kolejne 11 maszyn.
Według danych przedstawionych przez Raoula Hedebouwa, łączny koszt tych dodatkowych samolotów wyniesie 6 miliardów euro. W kwocie uwzględniono nie tylko cenę zakupu, ale także koszty konserwacji, szkolenia pilotów i personelu naziemnego oraz przyszłych modernizacji. Zdaniem PTB elementy te są często pomijane w debacie publicznej, choć znacząco zwiększają ogólną cenę programu.
Decyzja o rozszerzeniu zamówienia spotkała się z krytyką nie tylko ze strony lewicy. Negatywne stanowisko wygłosiła również Ludivine Dedonder z Partii Socjalistycznej, była minister obrony, która stwierdziła, że już pierwotny zakup F-35 sprzed siedmiu lat był „marnotrawstwem publicznych pieniędzy”.
Argumenty PTB przeciwko wydatkom wojskowym
PTB przedstawia szeroki katalog zarzutów wobec priorytetów budżetowych rządu Arizona. Według ugrupowania koalicja przeprowadza „bezprecedensowe oszczędności kosztem ludności”, prowadząc do tego, co partia określa jako „kradzież emerytur”.
Raoul Hedebouw wskazuje na obszary, które w ocenie PTB są zagrożone cięciami. Partia ostrzega m.in. przed możliwymi zmianami w indeksacji płac i świadczeń, która stanowi fundament belgijskiego modelu społecznego i chroni siłę nabywczą mieszkańców przed inflacją.
Kolejnym punktem krytyki są planowane podwyżki podatku VAT, które – jak zaznacza PTB – najbardziej obciążą gospodarstwa o najniższych dochodach. Ugrupowanie zwraca też uwagę na ograniczenia dotyczące systemu emerytalnego oraz świadczeń dla osób długotrwale chorych.
„Rząd wybiera inwestowanie w wojnę, jednocześnie demontując emerytury, zabezpieczenie społeczne i atakując długotrwale chorych” – podsumowuje przewodniczący PTB, wskazując na konflikt między wydatkami obronnymi a polityką społeczną.
Postulaty partii lewicowych
W ramach protestu PTB formułuje konkretne żądania wobec rządu. Partia domaga się rezygnacji z zakupu dodatkowych myśliwców F-35 oraz zainwestowania tych środków w wzmocnienie systemu zabezpieczenia społecznego.
Hedebouw apeluje również o przegląd subsydiów przyznawanych przedsiębiorstwom. Według PTB państwo belgijskie przekazuje rocznie miliardy euro w formie ulg podatkowych i wsparcia korporacjom, co nie zawsze prowadzi do zwiększenia inwestycji czy tworzenia miejsc pracy.
„Dla budżetu z przyszłością społeczną potrzebne są inne wybory polityczne” – podsumowuje lider partii.
Szerszy kontekst debaty o wydatkach obronnych
Zakup F-35 od lat dzieli belgijską scenę polityczną. Zwolennicy inwestycji argumentują, że w obliczu rosnących napięć geopolitycznych modernizacja sił zbrojnych jest niezbędna. Wskazują na starzejącą się flotę F-16 oraz zobowiązania Belgii wobec NATO.
Przeciwnicy podkreślają natomiast ogromne koszty programu i wskazują na alternatywne sposoby wykorzystania środków publicznych. Część ekspertów zastanawia się, czy drogie samoloty bojowe są optymalnym rozwiązaniem dla kraju wielkości Belgii.
Debata odzwierciedla szersze pytania o równowagę między bezpieczeństwem militarnym a społecznym, szczególnie w kontekście starzenia się społeczeństwa, rosnących wydatków na opiekę zdrowotną i wyzwań związanych z transformacją klimatyczną.
Reakcje i perspektywy
Instalacja dmuchanych myśliwców przed jednym z najbardziej uczęszczanych miejsc w Brukseli jest elementem strategii PTB, która stara się przedstawiać złożone kwestie budżetowe w formie bardziej przystępnej dla mieszkańców.
Koalicja rządowa nie odniosła się jeszcze do tej akcji. Jej przedstawiciele konsekwentnie bronią jednak decyzji budżetowych, wskazując, że reformy systemu emerytalnego i zabezpieczenia społecznego są konieczne dla stabilności finansów publicznych, a inwestycje w obronność odpowiadają na realne zagrożenia bezpieczeństwa.
Spektakularny protest z pewnością przyciągnie uwagę osób korzystających z Dworca Centralnego, stając się symbolicznym przedstawieniem sporów o kierunek polityki fiskalnej i społecznej Belgii.
