Kościół katolicki w Belgii przygotowuje serię ceremonii religijnych poświęconych pamięci ofiar przemocy seksualnej i nadużyć władzy w instytucjach kościelnych. Uroczystości nawiązują do 18 listopada – Światowego Dnia Zapobiegania i Leczenia Przemocy Seksualnej wobec Dzieci. Inicjatywa wpisuje się w trwającą debatę o odpowiedzialności Kościoła za przeszłe krzywdy oraz o rosnących oczekiwaniach osób ocalałych wobec hierarchii.
Harmonogram uroczystości w całym kraju
Cykl rozpocznie się w najbliższą niedzielę o 15:30 w bazylice w Koekelberg. Narodowy moment modlitwy poprowadzi arcybiskup Luc Terlinden. Ta monumentalna świątynia została wybrana jako miejsce centralnej ceremonii, która otworzy serię lokalnych wydarzeń w różnych diecezjach.
Tego samego dnia o 16:30 odbędzie się msza w katedrze Saint-Paul w Liège, dedykowana ofiarom przemocy seksualnej i nadużyć władzy w strukturach kościelnych. Uroczystość w Liège ma szczególne znaczenie dla walonijskiej części kraju.
Na 23 listopada zaplanowano czuwanie modlitewne w katedrze w Antwerpii – wydarzenie skierowane do wiernych z Flandrii. Oprócz tych centralnych ceremonii, parafie w całej Belgii zorganizują własne celebracje 16 i 18 listopada, co ma pozwolić większej liczbie wiernych uczestniczyć w modlitwie i wyrazić solidarność z ofiarami.
Kontekst międzynarodowy i społeczny
Data 18 listopada została wybrana w związku ze Światowym Dniem Zapobiegania i Leczenia Przemocy Seksualnej wobec Dzieci. Celem tego dnia jest zwiększanie świadomości o skali przemocy wobec nieletnich oraz zachęcanie instytucji do realnych działań prewencyjnych.
W Belgii temat przemocy seksualnej w Kościele pozostaje jednym z najbardziej bolesnych i złożonych. Liczne raporty i śledztwa potwierdziły systemowy charakter nadużyć oraz przypadki ich tuszowania przez hierarchię. Spowodowało to głęboką utratę zaufania wśród wiernych i doprowadziło do kryzysu wiarygodności instytucji.
Organizowane nabożeństwa stanowią część strategii, która ma z jednej strony oddać hołd ofiarom, a z drugiej pokazać wolę instytucjonalnych zmian oraz wzmocnienia mechanizmów odpowiedzialności.
Stanowisko przedstawicieli osób ocalałych
Uroczystości odbywają się w atmosferze rosnącej presji ze strony organizacji osób ocalałych, w tym tzw. Grupy 15 – reprezentującej ponad 1 500 oficjalnie uznanych ofiar nadużyć.
Przedstawiciele tej grupy niedawno spotkali się z papieżem Leonem XIV, przedkładając listę żądań wobec Watykanu. Wnioskowali o wywieranie silniejszej presji na belgijskich biskupów w sprawie rozliczania sprawców i zapewnienia ofiarom sprawiedliwości.
Najbardziej kontrowersyjny postulat dotyczy odwołania arcybiskupa Luca Terlindena z funkcji odpowiedzialnego za współpracę z osobami ocalałymi. Według organizacji dotychczasowe działania hierarchy są niewystarczające i nie odpowiadają skali problemu.
Krytyka ze strony ocalałych pokazuje przepaść między oficjalnymi deklaracjami Kościoła a oczekiwaniami osób, które domagają się nie tylko gestów symbolicznych, ale też realnych i systemowych zmian.
Wyzwania dla Kościoła katolickiego w Belgii
Organizacja nabożeństw ku czci ofiar stanowi element szerszej debaty o roli Kościoła w belgijskim społeczeństwie. Instytucja od lat zmaga się ze spadkiem liczby wiernych, brakiem powołań i pytaniami o przejrzystość oraz odpowiedzialność.
Przypadki nadużyć seksualnych doprowadziły do szerokiej dyskusji społecznej, która wykracza poza kręgi katolickie. Coraz częściej pojawiają się postulaty reform prawnych, m.in. zniesienia przedawnienia dla przestępstw seksualnych wobec dzieci oraz wprowadzenia obowiązku zgłaszania takich przypadków przez wszystkie instytucje.
Dla wielu osób ocalałych nadchodzące nabożeństwa będą ważnym momentem uznania ich cierpienia. Jednocześnie część z nich obawia się, że bez konkretnych zmian strukturalnych pozostaną one jedynie symboliczne.
Debata o tym, czy Kościół w Belgii jest gotów na głębokie reformy i pełną transparentność, będzie trwać jeszcze długo, a działania podejmowane teraz będą obserwowane zarówno przez społeczeństwo, jak i instytucje międzynarodowe zajmujące się prawami człowieka.
