Rząd Walonii nie będzie mógł dalej wspierać programu służby obywatelskiej po tym, jak Trybunał Konstytucyjny uchylił ustawę federalną regulującą to rozwiązanie. Premier Walonii Adrien Dolimont poinformował w poniedziałek, że wyrok z 23 października, wydany w odpowiedzi na skargę rządu Flandrii, uniemożliwia regionowi dalsze finansowanie programu ze względu na podział kompetencji w belgijskim systemie federalnym.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego
Trybunał stwierdził, że przepisy ustawy o służbie obywatelskiej oraz dotyczące Agencji Służby Obywatelskiej należą do kompetencji wspólnot w zakresie polityki młodzieżowej i szkoleniowej. Służba obywatelska stanowi również instrument edukacyjny, co dodatkowo potwierdza, że mieści się w uprawnieniach wspólnot odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenia. Dolimont przedstawił te wnioski podczas posiedzenia komisji parlamentu walońskiego, gdzie posłowie pytali o konsekwencje wyroku dla regionu.
Sprawa trafiła do Trybunału po skardze rządu Flandrii, który zakwestionował konstytucyjność federalnej regulacji. Władze regionu argumentowały, że inicjatywa narusza podział kompetencji między poziomami władzy w Belgii – kluczowy element funkcjonowania belgijskiego federalizmu.
Analiza prawna i konsekwencje dla Walonii
Premier zlecił administracji pogłębioną analizę prawną orzeczenia. Wstępne oceny wskazują jednak jednoznacznie na brak możliwości kontynuowania wsparcia dla programu. „Na tym etapie, pod warunkiem potwierdzenia przez szczegółową analizę, Walonia nie będzie mogła w przyszłości wspierać tego rozwiązania” – ostrzegł Dolimont.
Wyjaśnił też, skąd wynika impas. „Gdyby Walonia wprowadziła własną służbę obywatelską poprzez dekret regionalny, byłaby ona de facto niekonstytucyjna. A jeśli kontynuowalibyśmy wspieranie platformy służby obywatelskiej poprzez fakultatywną dotację – jak obecnie – inspekcja finansowa wskazałaby na niekonstytucyjny charakter tej subwencji” – podkreślił. Sytuacja obrazuje złożoność systemu instytucjonalnego Belgii, w którym kompetencje są ściśle podzielone i działania wykraczające poza przyznane uprawnienia niosą ryzyko naruszenia konstytucji.
Czym była federalna służba obywatelska
Federalna służba obywatelska, ustanowiona ustawą z 15 maja 2024 roku, oferowała młodym osobom bez zatrudnienia w wieku 18–25 lat możliwość zaangażowania się w projekty o charakterze solidarnościowym przez sześć do dwunastu miesięcy. Uczestnicy mogli otrzymywać do 550 euro miesięcznie, nie tracąc prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Program łączył kilka celów: aktywizację zawodową młodych, rozwijanie kompetencji społecznych oraz wsparcie organizacji non-profit i usług publicznych. Miał również wymiar edukacyjny, pozwalając zdobywać doświadczenie i umiejętności miękkie istotne na rynku pracy.
Perspektywy i szerszy kontekst
Decyzja Trybunału i jej skutki dla Walonii otwierają pytania o przyszłość podobnych inicjatyw dla młodzieży w Belgii. Sprawa uwidacznia napięcia wynikające z podziału kompetencji, zwłaszcza tam, gdzie przecinają się polityka młodzieżowa, edukacja i zatrudnienie.
Dla młodych mieszkańców Walonii oznacza to prawdopodobnie utratę dostępu do tego rozwiązania, chyba że Wspólnota Francuska stworzy własny, zgodny konstytucyjnie program w ramach swoich kompetencji. Ostateczne kroki będą zależały od wyników szczegółowej analizy prawnej oraz ewentualnych ustaleń między poszczególnymi poziomami władzy w Belgii.
