Belgijskie instytucje finansowe w większości nie realizują zobowiązań wynikających z Porozumienia Paryskiego dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych. Z opublikowanego 12 listopada 2025 roku raportu wynika, że jedynie 38 procent banków w Belgii osiąga cele klimatyczne w co najmniej jednym obszarze swojej działalności. Badanie, przygotowane przez firmę doradczą Climact na zlecenie federalnego Departamentu Środowiska, ujawnia wyraźną przepaść między deklaracjami a faktycznymi działaniami sektora bankowego w walce ze zmianami klimatu.
Analiza została przedstawiona w czasie, gdy oczy świata skierowane są na szczyt klimatyczny COP30 w brazylijskim Belém. Wyniki badania wskazują, że belgijski sektor finansowy ma poważne opóźnienia w realizacji celów neutralności węglowej, co podważa jego wiarygodność w kontekście międzynarodowych zobowiązań klimatycznych.
Zakres i metodologia badania
Climact przeprowadził szczegółową analizę planów klimatycznych trzynastu belgijskich banków, w tym czterech największych instytucji finansowych. Oprócz analizy dokumentacji badacze odbyli rozmowy z zespołami odpowiedzialnymi za politykę zrównoważonego rozwoju w jedenastu z nich. Dzięki temu uzyskano pełniejszy obraz zarówno deklaracji, jak i faktycznych działań instytucji.
Zgodnie z przepisami europejskimi banki są zobowiązane do publikowania raportów na temat swojej strategii zrównoważonego rozwoju, w tym emisji CO₂ generowanych przez własną działalność oraz przez klientów. Te raporty stanowiły podstawę badania Climact, pozwalając ocenić, na ile banki rzeczywiście dążą do realizacji celów Porozumienia Paryskiego.
Cele Porozumienia Paryskiego jako punkt odniesienia
Porozumienie Paryskie z 2015 roku zakłada osiągnięcie neutralności węglowej do 2050 roku oraz ograniczenie wzrostu średniej temperatury globalnej do maksymalnie 2°C w stosunku do poziomu sprzed rewolucji przemysłowej, z preferencją dla celu 1,5°C. Dla sektora finansowego oznacza to konieczność redukcji własnych emisji i dostosowania polityki kredytowej oraz inwestycyjnej do wymogów transformacji energetycznej. Banki mają odgrywać kluczową rolę w kierowaniu kapitału ku rozwiązaniom przyjaznym środowisku i stopniowym odchodzeniu od finansowania branż wysokoemisyjnych.
Niewystarczające zaangażowanie większości instytucji
Wyniki raportu są jednoznaczne: tylko cztery z dziesięciu belgijskich banków realizują cele klimatyczne zgodne z Porozumieniem Paryskim, i to jedynie w jednym lub kilku obszarach działalności. Oznacza to, że ponad 60 procent instytucji nie podjęło wystarczających kroków, by ich strategie były zgodne z międzynarodowymi zobowiązaniami.
Co prawda sześć na dziesięć banków formułuje własne cele krótkoterminowe – na przykład zwiększenie liczby kredytów ekologicznych – lecz nie są one powiązane z wytycznymi Porozumienia Paryskiego i często mają charakter czysto deklaratywny. Dodatkowo różnorodność przyjmowanych definicji i metod utrudnia porównywanie wyników poszczególnych instytucji.
Banki bez strategii klimatycznej
Szczególnie niepokojący jest fakt, że pięć z analizowanych banków nie posiada żadnych konkretnych celów klimatycznych. Brak formalnych zobowiązań oznacza, że blisko 40 procent sektora działa bez wyraźnego planu ograniczania emisji. Takie podejście wskazuje na marginalizowanie kwestii klimatycznych w strategii biznesowej i może w przyszłości prowadzić do poważnych konsekwencji regulacyjnych, zwłaszcza w kontekście zaostrzania unijnych przepisów dotyczących zrównoważonych finansów.
Wyzwania w gromadzeniu danych o wpływie klimatycznym
Eksperci Climact podkreślają, że banki napotykają liczne przeszkody w monitorowaniu wpływu klimatycznego swoich portfeli. Największym wyzwaniem jest brak wiarygodnych danych o emisjach generowanych przez przedsiębiorstwa finansowane przez banki. Wiele firm nadal nie prowadzi pełnych pomiarów emisji, co zmusza instytucje finansowe do opierania się na nieprecyzyjnych modelach i szacunkach. Brak spójnych danych utrudnia tworzenie mierzalnych celów redukcji emisji w działalności kredytowej i inwestycyjnej.
Brak spójności polityki regionalnej jako dodatkowa bariera
Badanie wskazuje również na problemy wynikające z podziału kompetencji między regiony Belgii. W systemie federalnym kwestie energetyczne i środowiskowe są dzielone między rząd federalny a władze Flandrii, Walonii i Regionu Stołecznego Brukseli. Różnice w przepisach i mechanizmach wsparcia utrudniają bankom działającym w skali krajowej opracowanie jednolitej strategii klimatycznej. Fragmentacja regulacyjna generuje dodatkowe koszty administracyjne i zmniejsza skuteczność wdrażanych działań.
Szerszy kontekst europejski i globalny
Wyniki belgijskiego badania wpisują się w szerszy obraz problemów, z jakimi boryka się europejski sektor finansowy w procesie dostosowywania się do wymogów zrównoważonego rozwoju. Unia Europejska wprowadziła m.in. taksonomię działalności zrównoważonych środowiskowo i dyrektywę o raportowaniu niefinansowym, które mają zwiększyć przejrzystość działań instytucji finansowych. Tymczasem raport Climact pokazuje, że wiele belgijskich banków wciąż nie nadąża za tempem regulacyjnych i społecznych zmian.
Perspektywy i konieczne działania
Raport Climact stawia przed belgijskim sektorem bankowym wyraźne wyzwanie. Jeśli banki chcą realnie przyczynić się do realizacji celów Porozumienia Paryskiego, muszą znacznie zintensyfikować swoje działania. Oznacza to formułowanie ambitnych, mierzalnych celów, opracowanie jasnych planów ich realizacji oraz uwzględnianie aspektów klimatycznych w polityce kredytowej i inwestycyjnej.
Niezbędne będzie także rozwijanie systemów zbierania danych o emisjach oraz współpraca z klientami przy wdrażaniu strategii niskoemisyjnych. Bez takich działań banki mogą stać się hamulcem, zamiast motorem transformacji energetycznej belgijskiej gospodarki.
Publikacja raportu Climact pokazuje, że władze federalne dostrzegają problem i monitorują postępy sektora finansowego. Wciąż jednak otwarte pozostaje pytanie, czy analiza ta przełoży się na konkretne działania i skuteczne regulacje, które zmuszą banki do rzeczywistego zaangażowania w walkę ze zmianami klimatycznymi.
