Poseł Jean-François Gatelier z partii Les Engagés złożył w Izbie Reprezentantów propozycję rezolucji dotyczącą reformy systemu przyznawania zwiększonej refundacji kosztów leczenia (BIM – Bénéficiaire de l’Intervention Majorée/VT – Verhoogde tegemoetkoming). Inicjatywa ma na celu zapewnienie, by wsparcie to trafiało wyłącznie do osób, które rzeczywiście go potrzebują. Kluczowym elementem propozycji jest szerokie badanie wśród lekarzy, mające ujawnić faktyczne dysfunkcje obecnego systemu.
Poseł, który sam jest lekarzem, zwraca uwagę na szybki wzrost liczby beneficjentów statusu BIM/VT w ostatnich latach. W 2015 roku korzystało z niego 1,971 miliona osób, a w 2024 roku już 2,412 miliona. Oznacza to wzrost o ponad 440 tysięcy w ciągu niespełna dekady. Zdaniem Gateliera tak znaczący przyrost wymaga głębszej analizy mechanizmów przyznawania świadczenia i oceny jego skuteczności.
Nieścisłości w przyznawaniu świadczeń
Dr Gatelier przytacza relacje lekarzy, którzy w swojej codziennej pracy spotykają się z paradoksalnymi przypadkami. Leczą pacjentów posiadających status BIM/VT mimo dobrej sytuacji finansowej, a jednocześnie opiekują się osobami w trudnym położeniu, które nie otrzymują należnego wsparcia. Takie sprzeczności wskazują na poważne braki w systemie weryfikacji uprawnień.
Zdaniem posła jest to nie do przyjęcia z dwóch powodów. Po pierwsze, publiczne środki muszą być wydawane w sposób optymalny i nie mogą trafiać do osób, które nie potrzebują pomocy. Po drugie, system powinien skutecznie wspierać tych, którzy naprawdę są w trudnej sytuacji. Dlatego konieczna jest kompleksowa ocena funkcjonowania mechanizmów BI/VTM i realistyczna diagnoza jego słabych punktów.
Propozycje zmian systemowych
Wśród propozycji reform Gatelier wskazuje m.in. na potrzebę uwzględnienia majątku ruchomego i nieruchomego przy ocenie uprawnień do statusu BIM/VT – podobnie jak w przypadku dochodu z integracji społecznej (RIS). Wyjątkiem byłoby jedynie miejsce głównego zamieszkania, które nie byłoby brane pod uwagę w kalkulacji.
Kolejna sugestia dotyczy wprowadzenia progu tolerancji dla niewielkich majątków ruchomych, by osoby posiadające minimalne oszczędności nie traciły dostępu do wsparcia. Istotne jest również uproszczenie procedur administracyjnych poprzez lepszą współpracę z Federalnym Ministerstwem Finansów, co miałoby usprawnić weryfikację sytuacji materialnej wnioskodawców.
Badanie wśród środowiska medycznego
Kluczowym elementem propozycji jest szczegółowa ankieta wśród lekarzy, którzy na co dzień obserwują, jak w praktyce funkcjonuje system BIM/VT. Celem badania jest zebranie świadectw dotyczących przypadków niewłaściwego przyznania lub odmowy przyznania statusu – zarówno w sytuacjach, gdy wsparcie trafia do osób zamożnych, jak i wtedy, gdy osoby potrzebujące zostają pominięte.
Dr Gatelier apeluje także o analizę narzędzi, jakimi dysponują kasy chorych (mutualités) do badania dochodów obywateli. Należy ocenić, czy umożliwiają one skuteczną kontrolę wszystkich źródeł przychodów i czy pozwalają identyfikować osoby uprawnione do statusu BIM/VT, które obecnie mogą pozostawać poza systemem.
Ocena wpływu społecznego i budżetowego
Przed wdrożeniem reformy konieczna byłaby dogłębna ocena jej skutków społecznych i budżetowych. Ma to zagwarantować zachowanie równowagi między sprawiedliwością społeczną, stabilnością finansową systemu i prostotą procedur administracyjnych. Wszystkie te elementy są niezbędne, by reforma zyskała akceptację społeczną.
Jak podkreśla Gatelier, celem zmian nie jest ograniczanie dostępu do opieki zdrowotnej, lecz wzmocnienie sprawiedliwości społecznej i wiarygodności systemu poprzez lepsze ukierunkowanie pomocy. System powinien koncentrować się na osobach faktycznie potrzebujących wsparcia, co zwiększy jego skuteczność i zaufanie obywateli do instytucji publicznych.
Propozycja rezolucji Gateliera wpisuje się w szerszą debatę o efektywności i sprawiedliwości belgijskiego systemu zabezpieczenia społecznego. W obliczu rosnących kosztów opieki zdrowotnej i starzejącego się społeczeństwa, optymalne wykorzystanie środków publicznych nabiera szczególnego znaczenia. Reforma systemu BIM/VT mogłaby stać się przykładem, jak modernizować mechanizmy pomocy społecznej, zachowując równowagę między solidarnością a odpowiedzialnością fiskalną.
