Trybunał Obrachunkowy wydał negatywną opinię dotyczącą sprawozdań finansowych za rok 2024 dla rządu Regionu Stołecznego Brukseli, spółki Paradigm oraz Regionalnej Spółki Mieszkaniowej. Instytucja kontrolna wskazuje na poważne nieprawidłowości w księgowości publicznej oraz gwałtowny wzrost zadłużenia, napędzany przez powtarzające się deficyty budżetowe.
Trybunał Obrachunkowy opublikował trzydziesty zeszyt uwag skierowany do parlamentu brukselskiego, zawierający szczegółową analizę sytuacji finansowej regionalnych podmiotów publicznych. Wnioski płynące z kontroli budzą poważne obawy co do kondycji finansów publicznych stolicy Belgii i wskazują na narastające problemy strukturalne w zarządzaniu budżetem regionalnym.
Znaczące nieprawidłowości w rachunkowości publicznej
Trybunał uznał, że wykryte nieprawidłowości mają istotny charakter i wywierają rozproszone skutki na rachunek ogólny jednostki regionalnej, obejmujący sprawozdania służb rządowych Regionu Stołecznego Brukseli oraz 21 autonomicznych organów administracyjnych. Skala uchybień była na tyle poważna, że uniemożliwiła wydanie pozytywnej opinii o rzetelności przedstawionych dokumentów finansowych.
Kontrola wykazała również problemy w sprawozdaniach dwóch innych instytucji – służby ratowniczo-gaśniczej Siamu oraz Regionalnego Funduszu Mieszkaniowego. W tych przypadkach sytuacja była na tyle nieprzejrzysta, że Trybunał wstrzymał się od wydania jakiejkolwiek opinii, co w praktyce kontroli finansowej stanowi wyjątkowo niepokojący sygnał.
Rekordowy deficyt przekraczający 1,6 miliarda euro
Rzeczywisty deficyt budżetowy rządu regionalnego wyniósł 1,65 miliarda euro, czyli nieco mniej niż pierwotnie przewidywane 1,75 miliarda euro, jednak nadal stanowi to alarmujący wskaźnik słabości finansowej. Według Trybunału Obrachunkowego deficyt ten odpowiada ponad 31,5 procent całkowitych wpływów budżetowych, nie uwzględniając środków z pożyczek. Dochody niezależne od kredytów pokrywają jedynie 79,7 procent wydatków, z wyłączeniem spłat zadłużenia.
Saldo finansowania, obliczone zgodnie z europejską metodologią SEC przez Instytut Rachunków Narodowych, wyniosło minus 1.514,9 miliona euro, podczas gdy budżet na 2024 rok zakładał deficyt na poziomie minus 1.080,1 miliona euro. Różnica 434,8 miliona euro między prognozą a rzeczywistym wykonaniem potwierdza utratę kontroli nad wydatkami i trudności w realizacji założeń budżetowych.
Dramatyczny wzrost zadłużenia regionalnego
Skonsolidowany dług brutto Regionu Stołecznego Brukseli, według danych Instytutu Rachunków Narodowych, osiągnął na koniec grudnia 2024 roku poziom 15,6 miliarda euro – z czego 12,5 miliarda stanowi dług bezpośredni, a 3,2 miliarda dług pośredni. Te liczby obrazują ogromne obciążenie finansowe regionu, którego obsługa pochłania znaczną część corocznych dochodów.
W latach 2020–2024 skonsolidowany dług wzrósł o 76,7 procent. Trybunał wskazuje, że wzrost ten wynika głównie z kolejnych deficytów budżetowych, co stawia Region Stołeczny Brukseli w wyjątkowo trudnej sytuacji finansowej w porównaniu z innymi regionami Belgii.
Strukturalna nierównowaga między wydatkami a dochodami
Pogłębianie się deficytów wynika ze strukturalnego wzrostu wydatków, który przewyższa tempo wzrostu dochodów. W latach objętych analizą wydatki rosły średniorocznie o 5,6 procent, podczas gdy dochody zwiększały się jedynie o 5,3 procent. Choć różnica wydaje się niewielka, w dłuższej perspektywie prowadzi do trwałej luki finansowej i konieczności dalszego zadłużania się na pokrycie bieżących kosztów.
Taka dynamika potwierdza istnienie głębokich problemów strukturalnych w zarządzaniu finansami regionalnymi – braku skutecznych mechanizmów ograniczania wydatków i poprawy efektywności poboru dochodów. Eksperci ostrzegają, że utrzymanie obecnego trendu może doprowadzić do poważnego kryzysu fiskalnego, zagrażającego finansowaniu podstawowych usług publicznych w regionie.
Sytuacja Wspólnej Komisji Wspólnotowej
W odniesieniu do Wspólnej Komisji Wspólnotowej saldo netto do sfinansowania służb wspólnego kolegium wyniosło minus 23,1 miliona euro, podczas gdy saldo finansowania obliczone przez Instytut Rachunków Narodowych osiągnęło poziom plus 7,5 miliona euro. Wskazuje to na względnie lepszą sytuację tej instytucji w porównaniu z budżetem całego regionu.
Raport Trybunału Obrachunkowego stanowi poważne ostrzeżenie dla władz Regionu Stołecznego Brukseli i wymaga pilnej reakcji parlamentu regionalnego. Trwający od ponad 500 dni kryzys polityczny i brak nowego rządu dodatkowo utrudniają podjęcie koniecznych działań naprawczych, których potrzeba staje się coraz bardziej nagląca.
