System elektrycznych rowerów współdzielonych odnotowuje w Brukseli dynamiczny wzrost popularności. Dane za 2024 rok wskazują średnio 5 422 wypożyczenia dziennie, co oznacza wzrost o 61 proc. w porównaniu z 2023 rokiem. Wspólna flota operatorów takich jak Lime, Bolt, VOI i Dott liczyła w ubiegłym roku średnio 3 698 pojazdów dostępnych dla użytkowników.
Tymczasem publiczny system Villo!, działający w oparciu o stałe punkty odbioru i zwrotu rowerów, od lat notuje systematyczny spadek zainteresowania. Operator obecny w stolicy od 2009 roku zarejestrował w ubiegłym roku średnio 2 565 wypożyczeń dziennie, co oznacza spadek o 40 proc. w porównaniu z 2018 rokiem. W porównaniu z 2023 rokiem liczba wypożyczeń zmniejszyła się o kolejne 3,5 proc.
Strukturalne problemy tradycyjnego systemu
Spadek popularności Villo! był przewidywany przez analityków mobilności miejskiej. Z badania przeprowadzonego przez Bruxelles Mobilité wynika, że rowery Villo! są wypożyczane średnio mniej niż raz dziennie – znacznie rzadziej niż w innych europejskich metropoliach, takich jak Paryż, Antwerpia czy Lyon. Przyczyny tej sytuacji są wielowymiarowe i dobrze udokumentowane.
Użytkownicy zwracają uwagę przede wszystkim na niepraktyczną konstrukcję rowerów – są ciężkie, a ładowanie wbudowanego akumulatora spoczywa na użytkowniku. Dodatkowym utrudnieniem są duże odległości między stacjami, co oznacza, że nie zawsze można znaleźć punkt odbioru lub zwrotu w pobliżu miejsca docelowego.
Przewaga elastycznych rozwiązań
Różnica w dostępności infrastruktury między obydwoma systemami jest znacząca. Villo! dysponuje 344 stałymi stacjami w całej stolicy, podczas gdy operatorzy systemów free-floating mogą korzystać z 2 082 aktywnych stref parkingowych, w których dozwolone jest również pozostawianie hulajnóg elektrycznych. Ta elastyczność lokalizacji stanowi kluczową przewagę konkurencyjną modeli nowej generacji.
Systemy free-floating, pozwalające na zakończenie przejazdu w dowolnej wyznaczonej strefie, lepiej odpowiadają współczesnym potrzebom mobilności miejskiej, charakteryzującej się zmiennymi trasami i brakiem stałych schematów dojazdów. Tradycyjny model stacyjny, choć bardziej uporządkowany z punktu widzenia zarządzania przestrzenią publiczną, okazuje się mniej atrakcyjny dla użytkowników ceniących spontaniczność i wygodę.
Hulajnogi wciąż dominują
Hulajnogi elektryczne pozostają najpopularniejszym środkiem transportu współdzielonego w Brukseli. W 2024 roku odnotowano średnio 24 789 wypożyczeń dziennie przy flocie liczącej 13 528 pojazdów. Choć utrzymują wysokie wyniki, sektor ten zanotował lekki spadek wykorzystania, co wiąże się z zaostrzeniem przepisów obowiązujących od lutego 2024 roku.
Nowe regulacje ograniczyły liczbę operatorów do dwóch oraz maksymalną flotę do 8 000 hulajnóg. Zmiany te były reakcją na rosnące obawy dotyczące bezpieczeństwa i problemów z chaotycznym parkowaniem. Celem było uporządkowanie rynku i poprawa jakości usług, co jednak wiązało się z mniejszą dostępnością pojazdów dla użytkowników.
Przyszłość mobilności miejskiej w stolicy
Ewolucja rynku rowerów i hulajnóg współdzielonych stawia przed władzami Brukseli pytanie o przyszłość systemu Villo!. Stały spadek zainteresowania tradycyjnym modelem wypożyczalni wskazuje na potrzebę modernizacji lub gruntownej zmiany koncepcji. Możliwe scenariusze obejmują m.in. modernizację technologii, zwiększenie gęstości stacji lub przekształcenie systemu w model hybrydowy łączący elementy obu rozwiązań.
Dane o wykorzystaniu różnych form mikromobilności dostarczają cennych wskazówek dla planowania miejskiego transportu. Rosnąca popularność elastycznych systemów pokazuje, że mieszkańcy Brukseli oraz osoby odwiedzające stolicę wybierają rozwiązania dopasowane do nieregularnych wzorców przemieszczania się. Wyzwaniem pozostaje jednak znalezienie równowagi między swobodą użytkowników a ładem przestrzennym i bezpieczeństwem wszystkich uczestników ruchu.
