Brukselski operator transportu publicznego STIB/MIVB złożył wniosek o pozwolenie na budowę nowej zajezdni tramwajowej w pobliżu przystanku Saint-Lambert na Laeken. Projekt przewiduje wycinkę około 200 drzew, co wywołało stanowczy sprzeciw mieszkańców dzielnicy Heysel, obawiających się utraty jednego z nielicznych terenów zielonych w okolicy. Konflikt między potrzebą rozwoju infrastruktury transportowej a ochroną środowiska miejskiego może mieć długofalowe konsekwencje dla charakteru tej części Brukseli.
STIB/MIVB argumentuje, że inwestycja jest niezbędna, by zwiększyć częstotliwość kursowania tramwajów, szczególnie podczas wydarzeń w kompleksie Heysel i hali Palais 12. Operator wskazuje również na konieczność zapewnienia dodatkowej przestrzeni dla rosnącej floty – obecnie liczącej 400 tramwajów – oraz zaplecza technicznego do ich przeglądów i napraw. Jak podkreśla rzecznik STIB/MIVB Laurent Vermeersch, istniejące zajezdnie są w pełni wykorzystane i nie można ich już rozbudować.
Spór o zieleń i przyszłość dzielnicy
Dla mieszkańców projekt stanowi zagrożenie dla jakości życia i środowiska w tej części Laeken. Teren przewidziany pod budowę to obecnie zadrzewiony, nieużytkowany obszar pełniący funkcję zielonych płuc dzielnicy. Realizacja inwestycji oznaczałaby likwidację tego fragmentu przyrody i wycięcie niemal 200 drzew.
Operator transportu powołuje się jednak na ekspertyzę dendrologiczną, według której większość drzew na tym terenie jest w złej kondycji z powodu niestabilnego podłoża – dawnego nasypu tramwajowego z czasów Wystawy Światowej w 1958 roku. STIB/MIVB utrzymuje, że z ekologicznego punktu widzenia drzewa te i tak nie miałyby dużych szans na długie przetrwanie.
Obawy mieszkańców i brak integracji z otoczeniem
Komitet mieszkańców „Pla’To H” wyraża głęboki sprzeciw wobec planowanej inwestycji, wskazując, że problem nie ogranicza się jedynie do kwestii wycinki drzew. Zwraca uwagę na bezpośrednie sąsiedztwo strefy mieszkalnej z planowaną infrastrukturą techniczną – torowiskami, ogrodzeniami, oświetleniem i urządzeniami elektrycznymi. Zdaniem mieszkańców taka lokalizacja spowoduje hałas i uciążliwości wizualne, pogarszając komfort życia w okolicy.
Komitet alarmuje również, że budowa zajezdni przerwie naturalny korytarz ekologiczny między parkiem w Laeken a ogrodem kolonialnym. To – jak podkreślają – zagrozi lokalnej bioróżnorodności i zaburzy krajobrazowy układ tej części miasta. W apelu „Pla’To H” mieszkańcy domagają się rozważenia mniej inwazyjnych alternatyw, takich jak budowa zajezdni z zielonymi dachami lub wykorzystanie terenów już przekształconych. Krytykują STIB/MIVB za odrzucenie tych opcji bez przeprowadzenia rzetelnej analizy.
Argumenty STIB/MIVB i szczególny status prawny
STIB/MIVB podkreśla, że teren przy Saint-Lambert ma historyczne przeznaczenie transportowe – w przeszłości funkcjonowała tam zajezdnia tramwajowa. Operator zwraca również uwagę, że jako spółka publiczna zajmująca się eksploatacją tramwajów nie podlega w pełni tym samym ograniczeniom zagospodarowania przestrzennego, które obowiązują w przypadku inwestycji prywatnych na terenach zielonych. Dzięki temu spółka ma większą elastyczność przy wyborze lokalizacji.
Wątpliwości co do sensu i trwałości projektu
Przeciwnicy projektu zwracają uwagę na niekonsekwencje w dokumentacji oraz na tymczasowy charakter planowanej zajezdni. Ich zdaniem nieuzasadnione jest przeprowadzanie rozległych robót i trwałe przekształcanie krajobrazu dla instalacji, która ma mieć ograniczony czas użytkowania. Krytykują również wysokie koszty przedsięwzięcia, uznając je za nieproporcjonalne w stosunku do spodziewanych korzyści.
Konsultacje społeczne i dalsze etapy
Projekt jest obecnie przedmiotem konsultacji społecznych, które potrwają do połowy listopada. W tym czasie mieszkańcy i organizacje społeczne mogą zgłaszać swoje uwagi oraz alternatywne propozycje. Po ich zakończeniu władze regionalne przeanalizują wszystkie stanowiska i zdecydują o wydaniu lub odmowie pozwolenia na budowę.
Spór wokół planowanej zajezdni STIB/MIVB na Laeken pokazuje szersze wyzwanie, przed jakim stają współczesne miasta: jak pogodzić rozwój infrastruktury publicznej z ochroną zieleni i jakości życia mieszkańców. Dla osób mieszkających na Laeken, w tym dla licznej polskiej społeczności, wynik konsultacji może bezpośrednio wpłynąć na przyszły wygląd i funkcję ich najbliższego otoczenia.
