Belgijsko-turecka firma Synpet, specjalizująca się w innowacyjnych technologiach recyklingu, planuje zainwestować 300 milionów euro w budowę nowoczesnej instalacji do przetwarzania odpadów plastikowych w porcie w Antwerpii. Projekt, będący efektem ponad dziesięciu lat badań, ma stworzyć ponad 100 miejsc pracy – zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z działalnością zakładu.
Nowa instalacja wykorzysta technologię pozwalającą na przekształcanie różnorodnych odpadów plastikowych w produkt o nazwie Circular Naphtha Substitute – cyrkulacyjny substytut nafty. Rozwiązanie to ma potencjał, by znacząco zmienić funkcjonowanie przemysłu petrochemicznego, który wciąż w dużej mierze opiera się na surowcach pochodzenia kopalnego.
Obecnie większość tworzyw sztucznych wytwarzana jest z ropy naftowej. Produkt opracowany przez Synpet może być wykorzystywany przez zakłady petrochemiczne działające w porcie antwerpskim. Firmy będą mogły mieszać go z tradycyjną naftą stosowaną jako surowiec do produkcji nowych polimerów, co umożliwi częściowe zamknięcie obiegu materiałowego.
Dekada badań nad przełomową technologią
„Plastik zazwyczaj kończy swój żywot na wysypiskach śmieci lub w oceanach” – wyjaśnia Cem Özsüer, dyrektor generalny Synpet. „Świat pilnie potrzebuje rozwiązań tej sytuacji. Nasza technologia dowodzi, że plastik nie musi być problemem – może stać się częścią rozwiązania. Dzięki niej wreszcie zamykamy obieg tworzyw sztucznych. To, co było odpadem, zyskuje ponownie wartość”.
Prace nad technologią trwały ponad 10 lat. Jej największym atutem jest zdolność do przetwarzania odpadów, które nie mogą być efektywnie poddane recyklingowi metodami mechanicznymi, takimi jak piroliza czy zgazowanie. Po osiągnięciu pełnej zdolności operacyjnej zakład ma przetwarzać rocznie 250 000 ton mieszanego, nieprzetworzonego plastiku w produkty cyrkulacyjne.
Od sceptycyzmu naukowego do przemysłowego przełomu
Özsüer wspomina, że pierwszą instalację demonstracyjną uruchomił już w 2016 roku. „Naukowcy początkowo nie wierzyli w to, co widzieli” – mówi. „Jesteśmy w stanie przetwarzać nawet PVC (polichlorek winylu) w naftę. Firmy z całego świata przyjeżdżały do Stambułu, by zobaczyć nasze działania i pobrać próbki”.
Zdolność do recyklingu PVC to ważne osiągnięcie – ten rodzaj plastiku zawiera chlor, co zazwyczaj uniemożliwia jego bezpieczne przetwarzanie ze względu na emisję szkodliwych substancji. Pokonanie tej bariery technologicznej oznacza duży krok naprzód w rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym.
Międzynarodowe źródła surowca i nowe przepisy UE
Plastik, który będzie trafiał do antwerpskiej instalacji, pochodzić będzie z wielu krajów europejskich – od Norwegii po Włochy. „Przetwarzamy odpady, które dotychczas nie nadawały się do recyklingu” – podkreśla dyrektor Synpet. „Wykorzystujemy też fakt, że zgodnie z przepisami unijnymi przedsiębiorstwa nie mogą już eksportować swoich odpadów poza Unię Europejską. Zamiast je spalać, przekazują je nam”.
To odniesienie do zaostrzonych regulacji UE dotyczących eksportu odpadów plastikowych, które mają zapobiec ich nielegalnemu składowaniu w krajach o niższych standardach środowiskowych. Dla firm takich jak Synpet stanowi to okazję do pozyskania surowca, który jeszcze niedawno był wywożony poza Europę.
Transformacja przemysłu petrochemicznego
Inwestycja Synpet wpisuje się w proces transformacji europejskiego przemysłu chemicznego w kierunku większej cyrkulacyjności. Port w Antwerpii, jeden z największych na kontynencie, stanowi centrum produkcji chemicznej i petrochemicznej. Bliskość zakładów produkujących tworzywa sztuczne sprawia, że to idealne miejsce dla instalacji recyklingowych, które mogą dostarczać surowce wtórne bezpośrednio lokalnym producentom.
Projekt realizowany jest w momencie, gdy sektor plastikowo-petrochemiczny stoi wobec rosnącej presji regulacyjnej i społecznej związanej z ograniczaniem emisji oraz zwiększaniem udziału materiałów z recyklingu. Unia Europejska konsekwentnie zaostrza cele w tym zakresie, a wiele firm zobowiązało się do wprowadzania coraz większego udziału surowców wtórnych do swojej produkcji.
Wyzwania i perspektywy recyklingu chemicznego
Choć technologia Synpet budzi duże nadzieje, recykling chemiczny pozostaje stosunkowo młodą dziedziną i wiąże się z wyzwaniami. Krytycy zwracają uwagę na wysokie zużycie energii oraz potrzebę dokładnej oceny bilansu środowiskowego tego typu procesów. Istnieją też pytania o długoterminową opłacalność ekonomiczną i jakość produktów końcowych.
Mimo to eksperci podkreślają, że wobec ogromnych ilości odpadów plastikowych i ograniczonych możliwości recyklingu mechanicznego, technologie chemiczne stanowią konieczny element przyszłego systemu gospodarki o obiegu zamkniętym. Umożliwiają one wykorzystanie frakcji odpadów, które w przeciwnym razie trafiłyby do spalarni lub na wysypiska.
Znaczenie dla gospodarki regionu
Ponad 100 miejsc pracy, które ma powstać w wyniku inwestycji, stanowi ważny czynnik społeczno-gospodarczy. W kontekście transformacji regionu antwerpskiego, tradycyjnie opartego na przemyśle petrochemicznym i portowym, rozwój sektora zielonych technologii i recyklingu sprzyja dywersyfikacji lokalnego rynku pracy.
Inwestycja będzie jednak wymagała specjalistów – od chemików i inżynierów po ekspertów zarządzających łańcuchami dostaw odpadów. To może stanowić wyzwanie rekrutacyjne, ale jednocześnie szansę na rozwój nowych kompetencji w regionie.
Kolejne kroki i oczekiwania
Realizacja projektu wymaga przejścia przez złożone procedury administracyjne i uzyskania niezbędnych pozwoleń środowiskowych. Władze lokalne i regionalne będą musiały ocenić wpływ instalacji na środowisko, w tym kwestie emisji, transportu i bezpieczeństwa procesowego.
Jeśli technologia Synpet okaże się skuteczna i przyjazna środowisku, inwestycja może stać się jednym z filarów belgijskiej strategii gospodarki cyrkulacyjnej. Nowa instalacja w Antwerpii ma szansę potwierdzić, że innowacje w recyklingu chemicznym mogą nie tylko ograniczyć zależność od surowców kopalnych, lecz także wzmocnić pozycję Belgii jako europejskiego lidera w dziedzinie zrównoważonych technologii.
