Federalna policja belgijska opublikowała dane za 2024 rok, potwierdzające utrzymujący się od lat 90. trend spadkowy w ogólnym poziomie przestępczości. Szczegółowa analiza statystyk z ostatniego dziesięciolecia ujawnia jednak istotne zmiany w strukturze przestępstw – tradycyjne formy ustępują miejsca nowym zagrożeniom, a niektóre kategorie wykazują niepokojący wzrost.
Łączna liczba zarejestrowanych czynów przestępczych w Belgii spadła z 977 506 w 2014 roku do 902 059 w 2024 roku, co oznacza spadek o 8 procent. Choć to kontynuacja pozytywnego trendu, szczegółowe dane pokazują bardziej złożony obraz. Policja federalna wskazuje na głęboką transformację krajobrazu przestępczości, która odzwierciedla szersze zmiany społeczne i technologiczne zachodzące w ostatnich latach.
Cyberprzestępczość nowym liderem statystyk
Największą zmianą jest gwałtowny wzrost cyberprzestępczości. W ciągu dekady liczba tego typu przestępstw niemal się potroiła, osiągając w 2024 roku 64 995 przypadków – po raz pierwszy wchodząc do pierwszej piątki najczęściej rejestrowanych kategorii. Cyberprzestępczość wyprzedziła przestępstwa narkotykowe (60 152 przypadki), które spadły na szóste miejsce.
Na czele zestawienia pozostają kradzieże i wymuszenia (260 638 przypadków), następnie przestępstwa przeciwko integralności fizycznej – pobicia i napaści (88 016), oszustwa (73 834) oraz uszkodzenia mienia (68 056).
W ramach cyberprzestępczości szczególnie rosną oszustwa komputerowe (55 104 przypadki), phishing (8 414) i oszustwa internetowe (40 929). Piractwo komputerowe odnotowało 5 991 przypadków. Eksperci podkreślają, że to naturalny efekt postępującej cyfryzacji życia mieszkańców Belgii.
Nie wszystkie formy cyberprzestępczości rosną równie szybko. Przypadki skimmingu (klonowania kart bankowych) i shouldersurfingu (podglądania kodów PIN) maleją. Cyberprzemoc utrzymuje się na podobnym poziomie – 9 088 przypadków w 2024 roku wobec 8 392 dziesięć lat wcześniej.
Wzrost przestępstw obyczajowych – więcej przypadków czy więcej zgłoszeń?
Znaczący wzrost odnotowano w kategorii przestępstw obyczajowych – 16 195 przypadków w 2024 roku, co oznacza wzrost o 36 procent względem 2014 roku. Eksperci ostrzegają jednak, że interpretacja tych danych wymaga ostrożności.
„Wzrost liczby zarejestrowanych przestępstw może wynikać nie tylko z rzeczywistego wzrostu zjawiska, ale także z intensywniejszej pracy policji i większej gotowości ofiar do zgłaszania takich spraw” – tłumaczy Dieter Burssens z Krajowego Instytutu Kryminalistyki i Kryminologii (INCC).
Podobne zależności dotyczą przestępstw narkotykowych, których liczba zależy w dużym stopniu od aktywności organów ścigania. „Odszyfrowanie komunikatora SkyECC pozwoliło otworzyć wiele nowych spraw narkotykowych” – dodaje ekspert.
Dramatyczny wzrost liczby morderstw
Najbardziej alarmujący jest wzrost liczby morderstw i usiłowań zabójstwa – w 2024 roku zarejestrowano 1 235 takich przypadków, co oznacza średnio 3,3 dziennie. To aż o 46 procent więcej niż w 2014 roku.
Spośród nich 117 stanowiły dokonane zabójstwa, reszta – usiłowania. Skala tego wzrostu budzi niepokój, zwłaszcza w kontekście ogólnego spadku przestępczości. Eksperci podkreślają, że konieczna jest szczegółowa analiza przyczyn tej tendencji.
Spektakularny spadek liczby włamań
Jednym z najbardziej pozytywnych zjawisk pozostaje spadek liczby włamań do mieszkań – z 95 000 w 2014 roku do 46 856 w 2024 roku, czyli o ponad połowę mniej.
„Podczas pandemii spadek był widoczny, bo ludzie pozostawali w domach, ale trend utrzymuje się również po jej zakończeniu” – zauważa Burssens. Ekspert wskazuje na lepsze zabezpieczenia domów oraz zmianę profilu przestępczości: „Być może włamywacze przekwalifikowali się na inne formy działalności. Gdy banki zaczęły się lepiej chronić, przestępcy przerzucili się na jubilerów czy apteki”.
Złożoność przyczyn spadku przestępczości
Jak wyjaśnić ogólny spadek przestępczości w Belgii? „Prawdopodobnie zrobiliśmy wiele dobrych rzeczy, ale nie wiemy dokładnie, jakich” – przyznaje z uśmiechem Burssens.
Jedna z hipotez zakłada, że trwałe ograniczenie przestępczości to efekt działań u podstaw – w rodzinie, szkole, opiece społecznej i na rynku pracy. „Jeżeli rodzice, szkoły i służby wspierają młodych ludzi, zmniejsza się ryzyko wejścia na drogę przestępstwa” – wyjaśnia badacz.
To podejście oparte na prewencji społecznej może tłumaczyć długoterminowe trendy, choć bezpośrednie związki przyczynowe są trudne do udowodnienia.
Ostrożnie z interpretacją statystyk
Statystyki policyjne zawsze należy interpretować z rezerwą – pokazują jedynie przypadki zarejestrowane, a nie rzeczywistą skalę przestępczości. Wzrost liczby zgłoszeń w niektórych kategoriach może oznaczać większe zaufanie do policji i rosnącą świadomość społeczną, a nie rzeczywisty wzrost przestępstw.
Transformacja przestępczości w Belgii pokazuje, jak technologia i zmiany społeczne kształtują nowe wyzwania dla organów ścigania. Podczas gdy klasyczne przestępstwa, jak włamania, tracą na znaczeniu, cyberprzestępczość rośnie w siłę, wymagając od policji nieustannej adaptacji i rozwoju nowych kompetencji.
