Kościół katolicki w Belgii otrzymał w ostatnim roku 59 nowych zgłoszeń dotyczących przemocy seksualnej. Dane te pojawiają się na tle dalszego spadku liczby sakramentów sprawowanych przez instytucję – chrzty, pierwsze komunie, bierzmowania i śluby kościelne odnotowują kolejny znaczący regres.
Zgodnie z najnowszym raportem rocznym, w okresie od 1 lipca 2024 do 30 czerwca 2025 roku belgijski Kościół katolicki rozpatrzył łącznie 112 skarg, z czego część dotyczyła spraw z poprzednich lat, które nie mogły zostać wcześniej zakończone.
Spadek w porównaniu z poprzednim rokiem
W porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym liczba zgłoszeń spadła niemal o połowę. Między lipcem 2023 a czerwcem 2024 roku Kościół odnotował aż 218 przypadków nadużyć. Wzrost ten był wówczas związany z emisją głośnego serialu dokumentalnego VRT „Godvergeten”, który dał głos ofiarom przemocy seksualnej w środowisku kościelnym.
Program wywołał szeroką debatę publiczną i zachęcił wiele osób do ujawnienia traumatycznych doświadczeń, często sprzed dziesięcioleci. Obecny spadek liczby zgłoszeń może oznaczać powrót do poziomu sprzed fali ujawnień wywołanych przez emisję serialu.
Profile ofiar i sprawców
Większość ofiar była w chwili popełnienia przestępstw w wieku poniżej 21 lat, w tym 16 osób miało mniej niż 10 lat. Dane te podkreślają drastyczny charakter nadużyć – dotyczą one w ogromnej większości dzieci i młodzieży w okresie szczególnej bezbronności.
Zarówno wśród ofiar, jak i sprawców dominują mężczyźni. Ten wzorzec odpowiada strukturze demograficznej duchowieństwa i jest charakterystyczny dla przypadków nadużyć w instytucjach kościelnych.
Sprawiedliwość i rekompensaty
Mimo że niemal wszystkie zgłoszenia dotyczą wydarzeń sprzed wielu lat, 11 spraw, w których sprawcy wciąż żyją, zostało przekazanych wymiarowi sprawiedliwości. To ważny krok w kierunku rozliczenia przestępstw, choć upływ czasu znacznie utrudnia prowadzenie postępowań z powodu braku dowodów czy zatarcia pamięci świadków.
Dotychczas 59 osób otrzymało rekompensaty finansowe od Kościoła. System odszkodowań stanowi próbę naprawienia krzywd, jednak – jak podkreślają organizacje wspierające ofiary – żadna kwota nie jest w stanie zrekompensować traumy doznanej w dzieciństwie.
Systematyczny spadek praktyk religijnych
Raport Kościoła potwierdza również dalszy spadek liczby sprawowanych sakramentów. W 2024 roku udzielono w Belgii 29 769 chrztów – o około 5 000 mniej niż rok wcześniej – oraz 27 458 bierzmowań, co oznacza spadek o 3 330. Mniej było także ślubów, pierwszych komunii i pogrzebów kościelnych.
Równolegle 4 780 osób wystąpiło o wykreślenie z rejestru ochrzczonych, co dla wielu stanowi symboliczne zerwanie z instytucją Kościoła. Choć liczba ta jest niewielka wobec ogólnej liczby wiernych, ilustruje rosnący dystans społeczeństwa wobec instytucji religijnych.
Wielowymiarowe wyzwania dla Kościoła
Kościół katolicki w Belgii stoi w obliczu poważnych wyzwań. Skandale dotyczące przemocy seksualnej podkopały jego autorytet moralny, a procesy sekularyzacyjne przyspieszają odchodzenie wiernych od praktyk religijnych. Zdaniem socjologów religii belgijski Kościół mierzy się dziś z koniecznością jednoczesnego rozliczenia przeszłości i odnalezienia nowej roli w coraz bardziej świeckim społeczeństwie.
Z jednej strony podejmuje działania na rzecz przejrzystości i wsparcia ofiar, z drugiej – zmaga się z utratą zaufania i postępującym osłabieniem znaczenia w życiu publicznym.
Perspektywa zmian systemowych
Organizacje wspierające ofiary podkreślają potrzebę głębokich reform strukturalnych w Kościele – większej przejrzystości, skuteczniejszych mechanizmów prewencji i realnej odpowiedzialności hierarchów za zaniechania. W ich ocenie indywidualne rekompensaty nie wystarczą bez systemowych zmian kultury instytucjonalnej.
Nie wiadomo, czy działania podejmowane przez Kościół katolicki w Belgii okażą się wystarczające, by odbudować zaufanie społeczne i zapobiec podobnym nadużyciom w przyszłości. Regularne publikowanie raportów o zgłoszeniach to krok w stronę transparentności, ale dla wielu wiernych i organizacji to wciąż zbyt mało.
Spadek liczby sakramentów i wzrost liczby osób formalnie opuszczających Kościół są wyraźnym sygnałem, że społeczne zaufanie do tej instytucji ulega dalszemu osłabieniu – w dużej mierze właśnie z powodu nadużyć i ich długotrwałych konsekwencji.
