Negocjacje budżetowe koalicji Arizona wchodzą w decydującą fazę. Premier Bart De Wever przedstawił we wtorek wieczorem nowe propozycje mające na celu osiągnięcie strukturalnych oszczędności rzędu 9 miliardów euro w latach 2026–2030. Według źródeł rządowych kluczowe elementy pakietu obejmują zawieszenie automatycznej indeksacji wynagrodzeń w sektorze publicznym oraz najwyższych emerytur, a także zwiększenie obciążeń podatkowych dla osób o najwyższych dochodach.
Partnerzy koalicyjni spotkali się we wtorek po południu, by kontynuować intensywne rozmowy nad wieloletnim budżetem. Dyskusje obejmują nie tylko kwestie fiskalne, ale również finalizację letnich porozumień dotyczących reform emerytalnych, rynku pracy oraz opodatkowania kapitału.
Kluczowe założenia propozycji
Zgodnie z informacjami ze źródeł w większości rządowej, najnowsze propozycje premiera koncentrują się wokół kilku kluczowych punktów. Najbardziej kontrowersyjny z nich to pominięcie automatycznej indeksacji płac dla funkcjonariuszy publicznych oraz najwyższych świadczeń emerytalnych. Mechanizm indeksacji – który automatycznie dostosowuje wynagrodzenia i świadczenia do wzrostu kosztów życia – od dziesięcioleci stanowi jeden z filarów belgijskiego modelu społecznego.
Kolejny element pakietu zakłada zwiększenie obciążeń podatkowych dla osób najzamożniejszych, określanych w debacie politycznej mianem „najszerszych ramion”. Ma to zostać zrealizowane poprzez wzmocnienie opodatkowania zysków kapitałowych oraz wprowadzenie podatku od akcji imiennych. Celem jest bardziej sprawiedliwe rozłożenie ciężaru konsolidacji fiskalnej.
Warto również zwrócić uwagę na to, czego już nie ma w propozycjach. Pomysł harmonizacji lub podwyższenia stawek VAT, który wcześniej znajdował się wśród rozważanych scenariuszy, został wycofany z negocjacyjnego stołu. Zmiana ta jest znacząca, gdyż podatek VAT był wcześniej wymieniany jako potencjalne źródło dodatkowych dochodów budżetowych.
Ambitna skala oszczędności
Premier De Wever ocenia, że realizacja przedstawionych propozycji pozwoliłaby na osiągnięcie strukturalnych oszczędności w wysokości około 9 miliardów euro. To ambitny cel, który wymaga jednak konsensusu w łonie koalicji, skupiającej ugrupowania o odmiennych priorytetach ideologicznych i społecznych.
Jak przyznają sami rozmówcy z rządu, są to kalkulacje warunkowe. W kuluarach mówi się o „jeśli wszystko dojdzie do skutku” – co wskazuje na świadomość trudności w osiągnięciu kompromisu. Różnice zdań pomiędzy partnerami koalicyjnymi pozostają znaczące, co może wpłynąć na ostateczny kształt budżetowego pakietu.
Intensywny rytm negocjacji
Harmonogram prac nad budżetem jest wyjątkowo napięty. Negocjacje mają trwać do późnych godzin nocnych, a równolegle odbywają się tzw. rozmowy międzykabinetowe – techniczne spotkania przedstawicieli resortów i gabinetów, które przygotowują decyzje polityczne. Jeśli rozmowy nie zakończą się w nocy, partnerzy koalicyjni mają spotkać się ponownie w środę, by spróbować sfinalizować uzgodnienia. Już samo sformułowanie „jeśli to możliwe” wskazuje jednak, że osiągnięcie porozumienia nie jest pewne.
Szerszy kontekst reform
Negocjacje budżetowe są prowadzone równolegle z wdrażaniem reform uzgodnionych latem – m.in. zmian w systemie emerytalnym, na rynku pracy oraz w zasadach opodatkowania dochodów kapitałowych. Wzajemne powiązanie tych zagadnień dodatkowo komplikuje rozmowy: ustępstwa w jednym obszarze wymuszają korekty w innych, a każda z partii koalicyjnych broni własnych priorytetów.
Możliwe skutki społeczne
Jeśli propozycje zostaną przyjęte, wpłyną bezpośrednio na sytuację finansową wielu grup społecznych. Zawieszenie indeksacji dla pracowników sektora publicznego oznaczałoby realny spadek siły nabywczej ich wynagrodzeń w okresie inflacji. Z kolei pominięcie indeksacji najwyższych emerytur uderzy w zamożniejszych seniorów – choć nie wiadomo jeszcze, od jakiego progu miałoby to obowiązywać.
Związki zawodowe już zapowiedziały zdecydowany sprzeciw wobec wszelkich prób ingerencji w mechanizm indeksacji. Wzrost obciążeń podatkowych dla najbogatszych może z kolei wywołać opór środowisk biznesowych oraz liberalnych frakcji politycznych.
Najbliższe godziny i dni będą kluczowe dla przyszłości budżetu federalnego. Od powodzenia negocjacji zależy nie tylko stabilność finansów państwa, ale również trwałość koalicji Arizona, która po raz kolejny staje przed testem spójności i zdolności do kompromisu.
