Centralna Rada Gospodarcza (CCE) uznała za „niezrozumiałe”, że rząd rozważa podniesienie stawki VAT w sektorze budowlanym do 9 procent. W momencie, gdy taka propozycja pojawia się w ramach przygotowań do budżetu federalnego, CCE ostrzega przed „poważnymi konsekwencjami”, jakie taka decyzja mogłaby mieć dla branży budowlanej.
Pracodawcy i związki zawodowe biją na alarm. Zgromadzeni w specjalnej komisji konsultacyjnej ds. budownictwa przy Centralnej Radzie Gospodarczej partnerzy społeczni przestrzegają przed „poważnymi skutkami ekonomicznymi, społecznymi i ekologicznymi” podniesienia obniżonej stawki VAT z 6 do 9 procent – rozwiązania, które jest obecnie analizowane przez rząd federalny w kontekście budżetu Królestwa na 2026 rok.
Niedawne rozszerzenie ulg podatkowych zagrożone
„Już w 2023 roku partnerzy społeczni jasno wskazali, że obniżona stawka 6 procent dla prac remontowych oraz projektów rozbiórki i odbudowy powinna zostać utrzymana, a jeśli to możliwe – rozszerzona” – przypomina CCE w komunikacie prasowym. Rząd rzeczywiście przychylił się do tych postulatów: od 1 lipca 2024 roku stawkę 6 procent rozszerzono na wszystkie prace remontowe oraz operacje rozbiórki i odbudowy – nie tylko dla osób prywatnych, lecz także dla deweloperów, firm budowlanych realizujących projekty „pod klucz” oraz inwestorów.
Zdaniem CCE, rozważanie podwyżki tej stawki do 9 procent jest „trudne do zrozumienia”, zwłaszcza że – jak podkreślono – „pozytywne efekty obecnego systemu są oczywiste”. Według Rady, podniesienie podatku o trzy punkty procentowe spowolniłoby tempo budowy i renowacji mieszkań, zniechęciłoby do inwestycji w modernizację energetyczną budynków, pogłębiło kryzys mieszkaniowy i doprowadziło do spadku zatrudnienia w sektorze.
Sektor pogrążony w głębokim kryzysie
Branża budowlana już teraz przeżywa trudny okres. Belgia odnotowała w pierwszych dziewięciu miesiącach 2025 roku rekordową liczbę upadłości, z czego znaczną część stanowią przedsiębiorstwa z sektora budowlanego i transportowego. Według danych GraydonCreditsafe, liczba bankructw w budownictwie wzrosła o 6,4 procent w porównaniu z rokiem poprzednim.
Z danych flamandzkiej federacji budownictwa wynika, że od 2021 roku w sektorze w całej Belgii ubyło prawie 7 tysięcy miejsc pracy. Szczególnie dotknięty jest segment nowego budownictwa – federacja frankofoniczna Embuild przewiduje, że jego aktywność nie poprawi się co najmniej do 2028 roku. W tej sytuacji jakiekolwiek działania zwiększające obciążenia dla sektora mogłyby jeszcze pogłębić kryzys.
Apel o utrzymanie obecnych stawek i dalsze wsparcie
CCE wzywa rząd do utrzymania obniżonej stawki 6 procent dla projektów rozbiórki i odbudowy, a także do rozszerzenia jej na budownictwo mieszkań socjalnych. „Partnerzy społeczni apelują o rezygnację z jakiejkolwiek harmonizacji na poziomie 9 procent, która zagroziłaby sektorowi, gospodarstwom domowym oraz celom klimatycznym” – podkreśla Rada.
Pozostaje pytanie, czy głos partnerów społecznych zostanie uwzględniony w decyzjach rządu Arizona. Negocjacje budżetowe mają potrwać do wtorku, a rozstrzygnięcie w sprawie VAT w budownictwie będzie miało kluczowe znaczenie nie tylko dla samej branży, ale także dla realizacji celów klimatycznych i dostępności mieszkań dla mieszkańców Belgii.
Dyskusja o podwyżce VAT pokazuje szersze napięcie między potrzebą zwiększenia dochodów budżetowych a koniecznością wsparcia sektorów znajdujących się w trudnej sytuacji. W kontekście kryzysu mieszkaniowego i ambitnych celów dotyczących renowacji energetycznej budynków, decyzja o podniesieniu podatku może okazać się krokiem wstecz, który spowolni inwestycje w jeden z najważniejszych obszarów belgijskiej gospodarki.
