Belgijska policja wkracza w nową erę cyfryzacji swoich usług. Strefa policyjna Rivierenland, obejmująca gminy Mechelen, Willebroek, Bornem i Puurs-Sint-Amands, uruchomiła „AIdana” – pierwszego w kraju wirtualnego dzielnicowego opartego na sztucznej inteligencji. Ten chatbot, działający całodobowo, ma przybliżyć policję mieszkańcom poprzez łatwiejszy dostęp do informacji i porad. Inicjatywa wpisuje się w szerszy trend cyfrowej modernizacji belgijskich służb publicznych i dostosowywania ich do realiów XXI wieku.
Wirtualny asystent stanowi odpowiedź na zmieniające się oczekiwania społeczne dotyczące komunikacji z policją. Mieszkańcy, w tym polska społeczność regionu Mechelen, mogą teraz uzyskać podstawowe informacje bez konieczności wizyty na komisariacie czy długiego oczekiwania na połączenie telefoniczne.
Założenia i cele projektu
Burmistrz Mechelen Bart Somers podkreśla innowacyjny charakter projektu: „Nieustannie poszukujemy nowych technologii i stajemy się pierwszym korpusem policyjnym w Belgii wykorzystującym sztuczną inteligencję w służbie obywatelom. AIdan będzie dostarczał wiarygodnych i dostępnych informacji naszym mieszkańcom. Nie chodzi o zastąpienie funkcjonariuszy, lecz o uzupełnienie ich pracy.”
Wirtualny dzielnicowy nie ma więc zastąpić policjantów ani prowadzić do redukcji zatrudnienia, ale odciążyć funkcjonariuszy od rutynowych zapytań informacyjnych i umożliwić im koncentrację na działaniach wymagających interwencji. To dodatkowy kanał kontaktu, mający ułatwić obywatelom uzyskanie szybkiej pomocy w prostych sprawach.
Zakres funkcjonalności i etapy wdrażania
W pierwszej fazie AIdan skupia się na tematyce cyberbezpieczeństwa – rosnąco istotnym obszarze w kontekście licznych oszustw internetowych, phishingu i kradzieży danych. Wybór tego zagadnienia nie jest przypadkowy – to właśnie w kwestiach bezpieczeństwa online mieszkańcy najczęściej potrzebują rzetelnych i natychmiastowych informacji.
Docelowo system ma zyskać szersze kompetencje: udzielanie porad zapobiegawczych, odpowiadanie na pytania dotyczące życia codziennego oraz kierowanie użytkowników do odpowiednich instytucji lub stron internetowych. Twórcy projektu zapowiadają, że AIdan ma stać się narzędziem wzmacniającym relacje z mieszkańcami i umożliwić lepszy kontakt z osobami bardziej narażonymi na ryzyko, dzięki prostej i dostosowanej formie komunikacji.
Dla polskich rezydentów kluczowe będzie, czy system zaoferuje wsparcie w kilku językach, czy pozostanie ograniczony do języka niderlandzkiego, co może wpłynąć na jego dostępność dla cudzoziemców.
Ograniczenia i dalszy rozwój systemu
Obecna wersja AIdana ma ograniczone możliwości. System nie przyjmuje jeszcze zgłoszeń ani skarg – funkcja ta ma zostać wprowadzona dopiero w kolejnych etapach rozwoju. Oznacza to, że w przypadku przestępstw czy sytuacji wymagających interwencji mieszkańcy nadal muszą korzystać z tradycyjnych kanałów kontaktu z policją.
Wdrożenie możliwości przyjmowania zgłoszeń będzie wymagało rozbudowanej infrastruktury bezpieczeństwa, weryfikacji tożsamości użytkowników oraz pełnej integracji z policyjnymi systemami informatycznymi. To złożone zadanie techniczne i organizacyjne, które musi być realizowane zgodnie z europejskimi przepisami o ochronie danych osobowych (RODO).
Aspekty finansowe przedsięwzięcia
Koszt realizacji projektu wynosi 120 tysięcy euro, z czego 75 tysięcy euro pochodzi z dotacji, a pozostałe 45 tysięcy euro z budżetu strefy policyjnej Rivierenland. Środki te obejmują nie tylko stworzenie samego systemu AI, lecz także jego integrację z infrastrukturą informatyczną, szkolenie funkcjonariuszy oraz zapewnienie wsparcia technicznego i aktualizacji.
Taki model finansowania potwierdza rosnące zainteresowanie administracji publicznej wspieraniem projektów cyfrowych, które mają poprawić jakość kontaktu obywateli z instytucjami publicznymi.
Szerszy kontekst cyfryzacji służb publicznych
Projekt AIdan jest częścią szerszego trendu cyfryzacji belgijskiej administracji, który obejmuje m.in. elektroniczne karty tożsamości i aplikację MyGov.be. Wykorzystanie sztucznej inteligencji przez policję to kolejny krok w stronę nowoczesnego państwa usługowego.
Eksperci ds. etyki i prawa nowych technologii podkreślają jednak konieczność zachowania transparentności działania algorytmów, kontroli jakości udzielanych odpowiedzi oraz ochrony prywatności użytkowników. Zwracają uwagę, że systemy AI w służbach publicznych nie mogą utrwalać uprzedzeń ani dyskryminować określonych grup społecznych.
Dla mieszkańców Belgii, w tym dla polskiej społeczności, pojawienie się AIdana może oznaczać łatwiejszy dostęp do informacji i porad prewencyjnych, zwłaszcza dla osób, które z różnych powodów unikają bezpośredniego kontaktu z policją lub mają ograniczone możliwości odwiedzenia komisariatu. Jednocześnie w sytuacjach wymagających empatii, zrozumienia kontekstu czy indywidualnego podejścia, ludzki funkcjonariusz pozostaje niezastąpiony.
Czy AIdan stanie się wzorem dla innych stref policyjnych w Belgii, czy pozostanie lokalnym eksperymentem – pokażą najbliższe miesiące. O powodzeniu projektu zadecyduje nie tylko jego sprawność techniczna, lecz przede wszystkim akceptacja społeczna i użyteczność w codziennej komunikacji między mieszkańcami a policją.
