Premier i wicepremierzy federalnego rządu Belgii spotkali się w czwartek wieczorem w ramach komitetu ograniczonego (kern), dwa dni po przełożeniu expose programowego, które premier Bart De Wever miał wygłosić przed Izbą Reprezentantów. Spotkanie zakończyło się późnym wieczorem bez osiągnięcia porozumienia, co potwierdza skalę rozbieżności między partiami koalicyjnymi w kwestii budżetu na 2026 rok.
Przewodniczący ugrupowania Les Engagés, Yvan Verougstraete, w piątkowej rozmowie ze stacją LN24 nie ukrywał trudności, z jakimi mierzy się rząd federalny. „Napięcia są bardzo, bardzo silne” – tak scharakteryzował atmosferę panującą w koalicji rządzącej. Kilka źródeł potwierdziło w czwartek wieczorem istnienie poważnych problemów w negocjacjach.
Wezwanie do przełamania impasu
Lider centrowej partii podkreślił, że odpowiedzialność za znalezienie rozwiązania spoczywa na wszystkich stronach. „Każdy musi wykonać swoją część pracy, żeby to osiągnąć” – zaznaczył Verougstraete. Polityk zasugerował, nie wskazując jednak konkretnych partnerów koalicyjnych, że niektórzy uczestnicy rozmów powinni przełamać własne tabu polityczne. W przeciwnym razie, jak ostrzegł, „nie uda się osiągnąć porozumienia”.
Jego wypowiedź odzwierciedla głębokie różnice w podejściu do kluczowych kwestii fiskalnych i społecznych między ugrupowaniami tworzącymi większość parlamentarną. Każda z partii wchodzi do koalicji z odmiennymi priorytetami i „czerwonymi liniami”, których przekroczenie mogłoby być politycznie kosztowne w kontekście przyszłych wyborów.
Postulaty Les Engagés w negocjacjach budżetowych
Partia Les Engagés konsekwentnie opowiada się za tym, by w dodatkowym wysiłku budżetowym rzędu 10 miliardów euro do 2030 roku uczestniczyły przede wszystkim „najszersze ramiona” – to polityczny eufemizm oznaczający osoby o najwyższych dochodach oraz duże przedsiębiorstwa. Takie stanowisko wpisuje się w centrolewicową wrażliwość ugrupowania i jego dążenie do sprawiedliwości społecznej oraz progresywnego opodatkowania.
Yvan Verougstraete wyznaczył również jasną granicę, której jego partia nie zamierza przekroczyć. „Nie tkniemy normy wzrostu wydatków na opiekę zdrowotną” – oświadczył stanowczo. To deklaracja o istotnym znaczeniu, ponieważ sektor ochrony zdrowia pochłania znaczną część wydatków publicznych. Dla Les Engagés utrzymanie właściwego poziomu finansowania opieki zdrowotnej pozostaje priorytetem politycznym, który nie podlega negocjacjom.
Kontekst polityczny i skala wyzwań
Rząd federalny stoi przed koniecznością zmniejszenia deficytu budżetowego o 10 miliardów euro do 2030 roku. To ambitny cel, wymagający trudnych decyzji zarówno po stronie dochodowej, jak i wydatkowej budżetu państwa. Koalicja musi pogodzić często sprzeczne oczekiwania ugrupowań reprezentujących odmienne wizje polityki fiskalnej, społecznej i gospodarczej.
Ruch Reformatorski (MR) już wcześniej zapowiedział sprzeciw wobec wstrzymania wzrostu płac w ramach indeksacji (saut d’index) oraz podniesienia stawki VAT, co dodatkowo komplikuje poszukiwanie źródeł zwiększenia dochodów lub ograniczenia wydatków. Każda partia koalicyjna broni interesów własnych wyborców i priorytetów programowych, co prowadzi do utrzymującego się impasu.
Postępy na szczeblu regionalnym
Na tle trudności federalnych Yvan Verougstraete wykazał większy optymizm wobec rozmów prowadzonych w Regionie Brukselskim. Według jego oceny porozumienie zostało osiągnięte „w 80 procentach kwestii”. Ta różnica w tempie i skuteczności negocjacji między poziomem federalnym a regionalnym może wynikać z innej konfiguracji politycznej oraz mniejszej skali dostosowań budżetowych wymaganych w regionach.
Perspektywy rozwiązania kryzysu
Przełożenie expose premiera oraz przedłużające się negocjacje budżetowe sygnalizują poważny kryzys w ramach koalicji rządzącej. W belgijskim systemie politycznym, złożonym z podziałów językowych, regionalnych i ideologicznych, formowanie stabilnych rządów oraz osiąganie kompromisów od zawsze było dużym wyzwaniem. Obecna sytuacja nie jest wyjątkowa, jednak skala wymaganego dostosowania fiskalnego i presja ze strony instytucji europejskich na redukcję deficytu nadają obecnym rozmowom szczególną wagę.
Bez przełamania impasu rząd może stanąć przed pytaniem o swoją stabilność i zdolność do skutecznego działania. Mieszkańcy Belgii z niepokojem obserwują, czy ich przedstawiciele polityczni potrafią wznieść się ponad partyjne interesy i wypracować rozwiązanie, które zapewni długofalową stabilność finansową państwa przy jednoczesnym utrzymaniu ochrony najbardziej wrażliwych grup społecznych i kluczowych usług publicznych.
