Od momentu uruchomienia programu wsparcia dla osób długotrwale niezdolnych do pracy, 425 pracowników złożyło wniosek o premię na pomoc w powrocie do zatrudnienia w ramach funduszu „Retour Au Travail – Terug naar werk” (Powrót do pracy), z czego 281 zostało zatwierdzonych. Informację tę potwierdził w czwartek gabinet ministra zdrowia Franka Vandenbroucke’a (Vooruit). Dane wskazują na rosnące zainteresowanie programem, choć jednocześnie rodzą pytania o efektywność wykorzystania zgromadzonych środków finansowych.
Program skierowany jest do dwóch grup: osób, których umowa o pracę została rozwiązana z inicjatywy pracodawcy z powodów medycznych (force majeure medyczne), oraz tych, którzy przebywają na zwolnieniu chorobowym dłużej niż rok. Uprawnieni mogą ubiegać się o voucher o wartości do 1 800 euro, który pozwala na zakup usług specjalistycznego doradztwa zawodowego świadczonego przez doradców kariery uznanych przez RIZIV/INAMI (Krajowy Instytut Ubezpieczeń Zdrowotnych i Niezdolności do Pracy).
Fundusz zasilany jest od kwietnia ubiegłego roku składkami pracodawców, którzy powołują się na przyczyny medyczne przy rozwiązywaniu umów o pracę z chorymi pracownikami. Mechanizm ten ma na celu częściowe zrekompensowanie kosztów społecznych związanych z wyłączeniem z rynku pracy osób dotkniętych długotrwałą chorobą.
Wzrost zainteresowania po rozszerzeniu programu
Minister Vandenbroucke odpowiadał na pytania posłów podczas czasu pytań w Izbie Reprezentantów. Posłanka opozycji Irina De Knop (Open VLD) oraz lider frakcji N-VA Axel Ronse domagali się przedstawienia konkretnych wyników programu. Pod koniec ubiegłego roku sytuacja wyglądała niepokojąco: w funduszu znajdowało się ponad 4,5 mln euro, a złożono zaledwie kilkanaście wniosków. Od tamtej pory krąg beneficjentów znacząco poszerzono, co przełożyło się na wyraźny wzrost liczby aplikacji.
Ze względu na ograniczony czas wystąpienia minister nie przedstawił pełnych danych liczbowych podczas debaty parlamentarnej. Jego gabinet doprecyzował jednak informacje w rozmowie z agencją Belga, potwierdzając, że obecnie w funduszu znajduje się 13,7 mln euro. Łącznie wpłynęło 425 wniosków o premię, z czego 281 zostało pozytywnie rozpatrzonych.
Spór o efektywność i cel programu
Podczas debaty doszło do ostrej wymiany zdań między ministrem a posłanką De Knop. Parlamentarzystka nazwała fundusz „konikiem polnym” ministra w jego działaniach na rzecz zmniejszenia liczby osób na długotrwałych zwolnieniach. Vandenbroucke stanowczo odrzucił to określenie.
„Nie mam żadnych koników polnych. Trzeba będzie całego stada koni, żeby zmierzyć się z tym problemem” – odpowiedział minister. Podkreślił, że inicjatywa została opracowana na wniosek sektora pracy tymczasowej, który chciał włączyć się w rozwiązanie problemu. Przypomniał też, że sektor publiczny zapewnia już wsparcie dla 20 tysięcy osób. „Przedstawiłem tę propozycję, sądząc, że koledzy z Open VLD uznają ją za dobry pomysł” – dodał.
De Knop zarzuciła jednak ministrowi brak konkretnych efektów mimo licznych deklaracji. „Dziś wyraźnie próbuje pan przerzucić rachunek na przedsiębiorców i osoby samozatrudnione. To wygląda jak ustawka. W funduszu leży 13 milionów euro, a środki nie są wykorzystywane” – powiedziała.
Obawy o niewykorzystanie środków i rolę związków zawodowych
Axel Ronse również wyraził zaniepokojenie niewystarczającym wykorzystaniem dostępnych zasobów. Poseł N-VA poruszył też kwestię roli związków zawodowych jako potencjalnych dostawców usług doradczych w ramach programu. „W ostatnich miesiącach wielokrotnie mogliśmy się przekonać, że związki zawodowe częściej utrzymują ludzi w zależności od zasiłków, niż zachęcają ich do powrotu do pracy” – stwierdził Ronse, sugerując konflikt interesów.
Debata odsłania szerszy problem, z jakim mierzy się Belgia: rosnącą liczbę osób na długotrwałych zwolnieniach chorobowych i potrzebę skuteczniejszych mechanizmów ich reintegracji zawodowej. Program „Terug naar werk” jest jednym z elementów tej strategii, jednak – jak pokazuje dyskusja w parlamencie – jego efektywność i sposób wdrażania wciąż budzą spory polityczne.
Eksperci zwracają uwagę, że problem długotrwałej niezdolności do pracy wymaga podejścia łączącego wsparcie medyczne, psychologiczne i zawodowe. Skuteczność poszczególnych inicjatyw powinna być regularnie oceniana i dostosowywana do zmieniających się potrzeb osób objętych programem.
