Proces przed sądem przysięgłych w sprawie zabójstwa noworodka w Tongeren-Borgloon przyniósł nieoczekiwany zwrot proceduralny. Nora Ramzi, 31-letnia mieszkanka Lanklaar, oskarżona o zabójstwo swojego nowo narodzonego dziecka w 2018 roku, została ukarana grzywną w wysokości 750 euro za nadużycie procedury dotyczącej wyłączenia sędziów. Sąd Kasacyjny uznał, że wniosek o wyłączenie trzech sędziów prowadzących sprawę był próbą nieuzasadnionego opóźnienia postępowania.
Kwota 750 euro odpowiada 250 euro za każdego z trzech sędziów, których obrona próbowała wyłączyć ze składu orzekającego. Decyzja Sądu Kasacyjnego niesie konsekwencje zarówno proceduralne, jak i finansowe dla oskarżonej.
Dramatyczne okoliczności towarzyszące procesowi
Proces przysięgłych rozpoczął się pod koniec września, jednak jego przebieg został niespodziewanie przerwany. Po pierwszym dniu rozprawy Nora Ramzi urodziła dziewczynkę. Z wyjątkiem ojca dziecka nikt nie wiedział o jej ciąży – co w niepokojący sposób przypomina okoliczności z 2018 roku, gdy doszło do tragedii będącej przedmiotem obecnego postępowania.
Ta wyjątkowa zbieżność – ukryta ciąża zakończona porodem w trakcie procesu dotyczącego wcześniejszego zabójstwa noworodka – uwydatnia złożoność psychologiczną sprawy i może wskazywać na głębokie problemy zdrowotne lub emocjonalne oskarżonej.
Odrzucone wnioski obrony
Adwokaci Ramzi, powołując się na nową sytuację życiową swojej klientki, złożyli wniosek o trzymiesięczne odroczenie procesu oraz o przeprowadzenie nowego badania psychiatrycznego. Argumentowali, że powtórzenie wzorca ukrytej ciąży może dostarczyć kluczowych informacji do oceny stanu psychicznego oskarżonej – zarówno obecnie, jak i w chwili popełnienia zarzucanego jej czynu.
Sąd nie przychylił się jednak do tych wniosków. Po ich odrzuceniu obrona złożyła wniosek o wyłączenie sędziów, zarzucając im stronniczość.
Nieudana próba procesowa i jej skutki
Obrońcy skierowali sprawę do Sądu Kasacyjnego, najwyższej instancji w Belgii, wnosząc o wyłączenie trzech sędziów prowadzących proces. Procedura taka (tzw. „wraking”) umożliwia wyłączenie sędziego, wobec którego istnieją uzasadnione wątpliwości co do bezstronności.
Sąd Kasacyjny uznał jednak, że wniosek obrony nie miał podstaw merytorycznych i stanowił nadużycie procedury, mające na celu wyłącznie opóźnienie postępowania. W konsekwencji Nora Ramzi została obciążona kosztami w wysokości 750 euro – sankcją za niewłaściwe wykorzystanie środka prawnego.
Kontynuacja procesu
W środę 22 października br. proces zostanie wznowiony przed sądem przysięgłych w Tongeren-Borgloon. W składzie orzekającym pozostaną ci sami trzej sędziowie, których obrona próbowała wyłączyć. Oznacza to, że postępowanie będzie kontynuowane bez dodatkowych opóźnień.
Złożoność spraw dotyczących niemowlęcobójstwa
Przypadki zabójstw noworodków, szczególnie po ukrytej ciąży, należą do najbardziej skomplikowanych i delikatnych w praktyce wymiaru sprawiedliwości. Badania psychiatryczne wskazują, że kobiety ukrywające ciążę, a następnie dopuszczające się niemowlęcobójstwa, często cierpią na poważne zaburzenia psychiczne, doświadczają mechanizmów zaprzeczania lub traum z przeszłości.
Fakt, że Nora Ramzi ponownie przeszła przez ukrytą ciążę – tym razem w trakcie własnego procesu – może sugerować istnienie głęboko zakorzenionych problemów psychicznych lub obronnych mechanizmów psychologicznych wymagających profesjonalnej oceny. Z medyczno-sądowego punktu widzenia powtarzalność takich zachowań może mieć znaczenie diagnostyczne.
Napięcie między prawem do obrony a efektywnością wymiaru sprawiedliwości
Sprawa Ramzi unaocznia trudną równowagę między prawem do pełnej obrony a koniecznością zapewnienia sprawnego działania wymiaru sprawiedliwości. Procedura wyłączenia sędziów stanowi ważny instrument ochrony bezstronności procesu, jednak jej nadużywanie prowadzi do przewlekłości i osłabia zaufanie do systemu sądowego.
Nałożona przez Sąd Kasacyjny sankcja ma charakter zarówno represyjny, jak i prewencyjny – ma zniechęcać do wykorzystywania procedur w celach obstrukcyjnych, jednocześnie nie ograniczając prawa stron do ich stosowania w uzasadnionych przypadkach.
Wznowiony proces będzie próbą nie tylko ustalenia faktów i wymierzenia sprawiedliwości, lecz także sprawdzianem dla wymiaru sądownictwa w radzeniu sobie z wyjątkowo wrażliwymi sprawami na styku prawa karnego, psychiatrii i ochrony praw człowieka.
