Caroline Gennez, flamandzka minister ds. opieki społecznej (Vooruit), zainaugurowała we wtorek w Mechelen kampanię szczepień przeciwko grypie w ośrodku opiekuńczym De Lisdodde. Władze regionu wyznaczyły ambitny cel – zaszczepienie 80 procent osób powyżej 65. roku życia. Obecnie poziom wyszczepienia w tej grupie wynosi około 60 procent, co oznacza konieczność znacznego zwiększenia świadomości i akceptacji szczepień wśród seniorów.
Wybór ośrodka opiekuńczego na inaugurację kampanii nie był przypadkowy. Flandria zapewnia bezpłatne szczepionki wszystkim 820 domom opieki w regionie, oferując je zarówno mieszkańcom, jak i personelowi. Różnice w poziomie wyszczepienia są jednak wyraźne: około 98 procent z 800 tysięcy mieszkańców ośrodków przyjmuje szczepienie, podczas gdy wśród personelu szczepi się jedynie około 55 procent.
Rozszerzona oferta szczepień – również przeciw COVID-19 i RSV
Oprócz szczepień przeciwko grypie, mieszkańcy ośrodków opiekuńczych mogą również przyjąć dawkę przypominającą przeciwko COVID-19. Nowością tegorocznej kampanii jest także zalecenie szczepień przeciw RSV (wirusowi syncytium oddechowego), który stanowi poważne zagrożenie dla osób starszych i przewlekle chorych.
W tym roku pojawiła się też możliwość wyboru szczepionki o zwiększonej dawce przeciwko grypie. W ośrodkach opiekuńczych seniorzy otrzymują jednak standardową wersję preparatu. Jak wyjaśnił gabinet minister Gennez, „rekomendacja Wysokiej Rady Zdrowia różniła się od tej z poprzednich lat i została wydana dopiero po złożeniu zamówienia na szczepionki”. Resort uspokaja, że „standardowe szczepionki przeciwko grypie są równie skuteczne w zapobieganiu dużym epidemiom”.
Wyzwanie: młodsze pokolenie niechętne szczepieniom
Minister Gennez wskazuje, że jednym z głównych wyzwań kampanii jest niska skłonność do szczepień wśród młodszych dorosłych. „Obserwujemy rezerwę wobec szczepienia przeciw grypie w młodszych grupach wiekowych i chcemy to zmienić” – podkreśla. Dodaje, że szczepienia mają wymiar solidarnościowy: „To najlepszy sposób ochrony osób starszych i bardziej podatnych na zakażenia. Zaszczepieni chronią nie tylko siebie, lecz także swoich bliskich i otoczenie”.
Minister odwołuje się do koncepcji odporności zbiorowej – im więcej osób w otoczeniu seniorów jest zaszczepionych, tym mniejsze ryzyko zakażenia. To szczególnie istotne, ponieważ u osób starszych reakcja immunologiczna bywa słabsza, a ochrona wynikająca ze szczepienia ich bliskich stanowi dodatkową barierę bezpieczeństwa.
Spadek akceptacji szczepień po pandemii COVID-19
Od czasu pandemii COVID-19 poziom zaszczepienia przeciw grypie w Belgii wyraźnie spadł. Joris Moonens z Agentschap Zorg en Gezondheid (Agencji Opieki i Zdrowia) tłumaczy: „Zmieniliśmy się jako społeczeństwo. Krąży wiele dezinformacji na temat szczepień – niektórzy uczynili z tego wręcz model zarobkowy”. W jego ocenie spadek zaufania do szczepień to zjawisko społeczne wymagające natychmiastowej reakcji. „Kampania szczepień jest konieczna” – zaznacza Moonens.
Ekspert podkreśla także, że problem ma wymiar systemowy, a zjawiska epidemiologiczne dotyczą nie tylko ludzi. „Szczepienia populacji ludzkiej są ściśle powiązane z sytuacją w hodowlach zwierząt” – dodaje.
Szczepienia w sektorze hodowlanym – obawy przed ptasią grypą
Władze flamandzkie prowadzą równolegle kampanię szczepień w hodowlach drobiu i świń. „Istnieje uzasadniona obawa, że wirus ptasiej grypy może przenieść się na ludzi i zmutować w nowy szczep grypy” – ostrzega Moonens. Działania te mają zapobiec potencjalnemu pojawieniu się wirusa o pandemicznym potencjale.
Ptasia grypa, która w ostatnich latach spowodowała duże straty w europejskim sektorze rolnym, stanowi realne zagrożenie zdrowia publicznego. Mutacje wirusa mogą zwiększyć jego zdolność przenoszenia się między ludźmi, co – przy braku odporności populacyjnej – mogłoby doprowadzić do nowej pandemii. Szczepienia pracowników narażonych na kontakt ze zwierzętami stanowią więc element strategii prewencyjnej.
Kontekst epidemiologiczny i społeczny
Flamandzka kampania szczepień przeciw grypie odbywa się w złożonym kontekście społecznym i epidemiologicznym. Z jednej strony pandemia COVID-19 zwiększyła świadomość zdrowotną społeczeństwa, z drugiej – wzmocniła sceptycyzm wobec interwencji medycznych i nadwyrężyła zaufanie do instytucji zdrowia publicznego.
Sezonowa grypa wciąż stanowi poważne zagrożenie, szczególnie dla seniorów, osób przewlekle chorych i kobiet w ciąży. Co roku tysiące osób trafia do szpitali z powikłaniami pogrypowymi, a śmiertelność w grupach ryzyka pozostaje wysoka. Szczepienie pozostaje najskuteczniejszym sposobem ochrony przed ciężkim przebiegiem choroby.
Kampania we Flandrii łączy działania edukacyjne z zapewnieniem bezpłatnego i łatwego dostępu do szczepionek. Jej sukces zależeć będzie nie tylko od logistyki, lecz przede wszystkim od skutecznej komunikacji i zdolności do przeciwdziałania dezinformacji.
