W odpowiedzi na wyjątkowo silną epidemię grypy, jaka dotknęła Belgię w ubiegłym sezonie, po raz pierwszy wprowadzono do obrotu wzmocnioną szczepionkę przeciw grypie przeznaczoną dla osób z grup szczególnego ryzyka. Dostępność preparatu o podwyższonej skuteczności stanowi ważny krok w krajowej polityce zdrowia publicznego, zwłaszcza że wskaźniki szczepień wśród najbardziej narażonych – osób powyżej 65. roku życia, kobiet w ciąży oraz pacjentów z chorobami przewlekłymi – wciąż pozostają niewystarczające. Zwrócili na to uwagę specjaliści Aurore Girard i Marc Van Ranst podczas środowej konferencji prasowej w Brukseli.
Dramatyczna statystyka zgonów związanych z grypą
Przewodnicząca stowarzyszenia lekarzy rodzinnych SSMG, Aurore Girard, oraz wirusolog Marc Van Ranst przypomnieli, że każdego roku w Belgii dochodzi do zgonów bezpośrednio spowodowanych przez grypę. Od 9 grudnia ubiegłego roku liczba ofiar śmiertelnych tej choroby wyniosła 26 363 osoby. Wśród zmarłych znalazły się również kobiety w ciąży – co szczególnie podkreśliła lekarka. Nadumieralność w ubiegłym sezonie była najwyższa od siedmiu lat, co dowodzi wyjątkowej zjadliwości krążącego wówczas szczepu wirusa.
Szeroki zakres powikłań po zachorowaniu
Eksperci podkreślali, że grypa to nie tylko typowe objawy infekcji dróg oddechowych. Choroba może prowadzić do poważnych powikłań dotyczących różnych układów organizmu – sercowo-naczyniowego, nerkowego, neurologicznego czy oddechowego. U osób starszych infekcja może znacznie spowolnić, a nawet uniemożliwić powrót do pełnej sprawności. U pacjentów z cukrzycą zakażenie wirusem grypy może natomiast wywołać trwałe pogorszenie kontroli metabolicznej i zwiększyć ryzyko hospitalizacji.
Innowacyjne rozwiązanie dla osób z osłabionym układem odpornościowym
Dla osób, których układ odpornościowy funkcjonuje mniej wydajnie, opracowano wzmocnioną szczepionkę przeciw grypie, oficjalnie zarekomendowaną przez Wyższą Radę Zdrowia w opinii z 14 lipca bieżącego roku. Na rynku dostępne są dwa rodzaje preparatów o zwiększonej skuteczności. Pierwszy to szczepionka w wysokiej dawce, zawierająca czterokrotnie większą ilość antygenów niż standardowy preparat. Drugi to szczepionka z adjuwantem – substancją pobudzającą układ immunologiczny i wzmacniającą reakcję organizmu na szczepienie.
Nowoczesna generacja preparatów przeciwgrypowych
Jak wyjaśnił Marc Van Ranst, wprowadzenie tych szczepionek ma na celu uzyskanie znacznie silniejszej odpowiedzi immunologicznej niż dotychczas. Wirusolog określił je jako nowocześniejszą generację preparatów, które w nadchodzącej dekadzie najprawdopodobniej staną się standardem w profilaktyce grypy. To podejście wpisuje się w szerszy trend w medycynie prewencyjnej, dążącej do maksymalizacji skuteczności szczepień przy jednoczesnym zachowaniu ich bezpieczeństwa.
Optymalny termin szczepienia i grupa docelowa
Najlepszym momentem na szczepienie przeciwko grypie jest połowa października – ochrona rozwija się po 10–15 dniach od podania preparatu. Poza osobami z grup ryzyka szczepienie zaleca się również pracownikom ochrony zdrowia oraz bliskim osób szczególnie narażonych. Taki model postępowania ma na celu wytworzenie tzw. odporności zbiorowiskowej wokół najbardziej podatnych na infekcję pacjentów.
Wyzwanie niskich wskaźników zaszczepienia
Pomimo dostępności skutecznych preparatów i jasnych rekomendacji medycznych, poziom wyszczepienia wśród grup wysokiego ryzyka w Belgii nadal pozostaje zbyt niski. To poważne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia, szczególnie po doświadczeniach z ostatniej epidemii. Przyczyną są m.in. obawy przed skutkami ubocznymi, bagatelizowanie zagrożenia oraz trudności organizacyjne w dostępie do szczepień.
Szerszy kontekst epidemiologiczny i zdrowotny
Wprowadzenie wzmocnionych szczepionek przeciw grypie wpisuje się w szersze wyzwania stojące przed systemami zdrowia w Europie. Starzejące się społeczeństwa, rosnąca liczba pacjentów przewlekle chorych i większa mobilność ludności zwiększają ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Doświadczenia z pandemii COVID-19 uwrażliwiły społeczeństwo na znaczenie profilaktyki i mogą sprzyjać szerszej akceptacji szczepień. Eksperci zwracają uwagę, że współzakażenia wirusem grypy i innymi patogenami dróg oddechowych mogą mieć szczególnie ciężki przebieg, co jeszcze bardziej uzasadnia potrzebę popularyzacji szczepień. Władze zdrowotne muszą zatem nie tylko zapewnić dostęp do nowoczesnych preparatów, ale też skutecznie komunikować korzyści wynikające z immunizacji i realne zagrożenia związane z zachorowaniem.
