Partie opozycyjne CD&V i N-VA w parlamencie Regionu Brukselskiego skierowały w środę poważne oskarżenia wobec poprzedniego rządu regionalnego, zarzucając mu wieloletnie manipulacje danymi budżetowymi. Według publikacji dziennika De Tijd i portalu The Brussels Times, władze regionu miały systematycznie stosować techniki księgowe, które pozwalały przedstawiać sytuację finansową w bardziej korzystnym świetle, niż wskazywałby na to rzeczywisty stan finansów. Minister finansów Regionu Brukselskiego z ramienia Open VLD, Sven Gatz, obecnie pełniący obowiązki w rządzie sprawującym jedynie bieżące funkcje, stanowczo zaprzeczył tym zarzutom.
Techniki księgowe budzące kontrowersje
Według doniesień medialnych, władze Brukseli miały w ostatnich latach stosować różne metody poprawiające obraz finansów publicznych. Wśród zarzucanych praktyk znalazły się: ujmowanie warunkowych linii kredytowych jako środków płynnych, zaliczanie przyszłych oszczędności do bieżących przychodów oraz zaniżanie poziomu faktycznego zadłużenia. Jeśli te działania zostaną potwierdzone, mogłyby wskazywać na systemowe naruszanie zasad przejrzystości finansowej i wprowadzanie w błąd zarówno parlamentu regionalnego, jak i instytucji zewnętrznych oceniających wiarygodność kredytową regionu.
Żądanie natychmiastowego wyjaśnienia sprawy
Poseł CD&V Benjamin Dalle zaapelował o pilne zwołanie komisji Finansów w celu pełnego wyjaśnienia sytuacji. Według niego stosowanie takich praktyk mogło wprowadzać w błąd kluczowe instytucje, takie jak Europejski Bank Inwestycyjny czy agencja ratingowa Standard & Poor’s. Dalle przypomniał, że już w lipcu ubiegłego roku minister Gatz zaprzeczał ustaleniom De Tijd. Gdyby okazało się, że jego wcześniejsze oświadczenia były nieprawdziwe, mogłoby to oznaczać poważne naruszenie zasad zaufania publicznego i odpowiedzialności politycznej.
Kwestia zaufania do instytucji publicznych
Przedstawiciel CD&V podkreślił, że sprawa dotyczy fundamentów demokratycznego funkcjonowania regionu. Jeśli parlament był przez dłuższy czas wprowadzany w błąd zmanipulowanymi danymi finansowymi, nie można tego zbagatelizować jako błędu technicznego – to kwestia wiarygodności instytucji publicznych. Dalle wezwał do pełnej transparentności i ujawnienia rzeczywistego stanu finansów regionu. Jak zaznaczył, Bruksela potrzebuje uczciwych i wiarygodnych danych, a nie upiększonych raportów przygotowywanych w celach politycznych.
Stanowisko N-VA
Poseł N-VA Gilles Verstraeten stwierdził, że ujawnione informacje potwierdzają ostrzeżenia jego partii formułowane od lat. Według niego rząd regionalny regularnie wpisywał do budżetu rezerwy sięgające setek milionów euro jedynie po to, by zmniejszyć oficjalny deficyt. Taka praktyka – jeśli znajdzie potwierdzenie – miałaby na celu ukrywanie rzeczywistej skali problemów finansowych regionu przed opinią publiczną i instytucjami kontrolnymi.
Kategoryczne dementi ministra Gatza
Minister Sven Gatz zdecydowanie odrzucił wszystkie zarzuty, zapewniając, że dane finansowe były zawsze przekazywane parlamentowi i instytucjom zewnętrznym w sposób pełny i transparentny. Podkreślił, że nigdy nie przedstawiano bardziej optymistycznego obrazu zadłużenia czy wyniku budżetowego, niż wynikało to z rzeczywistości. Gatz przytoczył dane wskazujące, że w latach 2017, 2018, 2019, 2021 i 2022 poziom zadłużenia regionu, według własnych obliczeń władz, był wyższy niż ten szacowany przez Bank Narodowy – mimo zastosowania tej samej metodologii rachunkowej.
Kwestia linii kredytowych i zarządzania płynnością
Minister odniósł się również do zarzutów dotyczących prezentowania linii kredytowych jako środków płynnych. Wyjaśnił, że raporty przekazywane partnerom finansowym oraz agencji ratingowej Standard & Poor’s były zawsze sporządzane zgodnie z obowiązującymi zasadami i z pełną przejrzystością. Jak podkreślił, Europejski Bank Inwestycyjny oraz europejski bank rozwoju społecznego CEB dobrze wiedzą, że linie kredytowe są powiązane z konkretnymi projektami inwestycyjnymi. Gatz zaznaczył, że region w każdym momencie dysponował wystarczającymi rezerwami płynności i nigdy nie wykorzystywał kredytów do finansowania bieżących deficytów.
Stopniowe wykorzystanie środków jako dowód dobrego zarządzania
Minister argumentował, że stopniowe wykorzystywanie środków z przyznanych linii kredytowych świadczy o odpowiedzialnym zarządzaniu finansami publicznymi. Przypomniał, że już w 2022 roku, jeszcze przed uruchomieniem pierwszej linii z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, agencja ratingowa uznała za uzasadnione uwzględnianie tych środków w ocenie płynności finansowej regionu. Jego zdaniem potwierdza to prawidłowość stosowanej metodologii księgowej i sposób raportowania danych finansowych.
Ostrzeżenie przed przyszłymi zagrożeniami
Mimo stanowczego odrzucenia zarzutów manipulacji, Gatz przyznał, że dług publiczny Regionu Brukselskiego w kolejnych latach może znaleźć się pod presją. Bez reform strukturalnych i ograniczenia wydatków ryzyko kryzysu płynności finansowej stanie się realne. Ostrzeżenie to wskazuje na głębsze problemy finansowe stolicy, wykraczające poza samą kwestię kontrowersyjnych metod księgowych.
Szerszy kontekst finansów regionalnych
Spór o sposób prezentacji danych budżetowych Brukseli dotyczy nie tylko technicznych kwestii rachunkowości, lecz także fundamentalnych zasad przejrzystości, odpowiedzialności politycznej i zaufania obywateli do instytucji publicznych. Region stołeczny, będący siedzibą instytucji europejskich, od lat zmaga się z dysproporcją między liczbą osób pracujących na jego terenie a liczbą rezydentów płacących podatki do budżetu. To strukturalne wyzwanie sprawia, że stabilność finansów Brukseli pozostaje szczególnie wrażliwa na sposób prowadzenia polityki budżetowej.
Implikacje dla przyszłych negocjacji budżetowych
Afera dotycząca metod księgowych wybucha w momencie, gdy trwają negocjacje nad nowym budżetem regionu. Partie opozycyjne wykorzystują te doniesienia, by podważyć wiarygodność dotychczasowego zarządzania finansami publicznymi. Niezależnie od ostatecznych ustaleń, sprawa może trwale wpłynąć na zaufanie do władz regionalnych oraz na warunki, na jakich Bruksela będzie w przyszłości pozyskiwać finansowanie zewnętrzne. Dla mieszkańców regionu – w tym licznej polskiej społeczności – przejrzystość w zarządzaniu finansami publicznymi ma bezpośrednie znaczenie dla jakości usług publicznych i stabilności rozwoju stolicy w nadchodzących latach.
