W miniony weekend w Mol 18-letni młody mężczyzna zmarł w wyniku ataku nożem. Sprawcy, będący nieletnimi, zostali zatrzymani. Tragedia wywołała gorącą debatę polityczną w parlamencie flamandzkim na temat bezpieczeństwa publicznego i skuteczności polityki karnej wobec młodocianych sprawców przemocy.
Poseł do Parlamentu Flamandzkiego Bart Van Opstal (Vlaams Belang) stwierdził, że granica tolerancji została przekroczona. „Otoczenie szkół nie jest już bezpieczne, transport publiczny nie jest już bezpieczny, a także dzielnice rozrywkowe nie są już bezpieczne. To nie może tak dłużej trwać. Najwyższy czas, aby rządy w tym kraju obudziły się i skupiły na podstawowym prawie obywateli – prawie do bezpieczeństwa fizycznego” – powiedział parlamentarzysta.
Rosnące zagrożenie – noże w rękach nieletnich
Prokuratura ostrzega, że coraz więcej nieletnich we Flandrii nosi przy sobie noże. W połączeniu z alkoholem i narkotykami prowadzi to do sytuacji, w których błahe spory kończą się brutalnymi atakami. Van Opstal wskazał w parlamencie, że problem dotyczy m.in. niektórych grup migrantów, podkreślając jednak, że to flamandzka młodzież powinna czuć się bezpiecznie. Wezwał do zwiększenia kontroli bezpieczeństwa w szkołach, w przestrzeni publicznej i w transporcie, zwłaszcza pod kątem noszenia broni.
Ministrowie potwierdzają diagnozę
Zarówno minister Hilde Crevits (CD&V), jak i Zuhal Demir (N-VA) przyznały, że problem narasta. Crevits oceniła, że burmistrzowie mają „zbyt krótkie rączki”, by skutecznie reagować, a Demir wskazała na konieczność „większej liczby kontroli” w szkołach. Van Opstal zarzucił jednak N-VA, że ich wcześniejsze deklaracje o zaostrzeniu przepisów nie przełożyły się na poprawę sytuacji.
Propozycje zmian w prawie
„Już wcześniej przedstawialiśmy propozycje, by walczyć z bezkarnością nieletnich, lecz większość je odrzucała. Teraz składamy nową, która uniemożliwi sędziom poprzestawanie na naganach przy poważnych przestępstwach” – podkreślił Van Opstal. „Po dwóch dekadach obecności N-VA w rządzie ulice są bardziej niebezpieczne niż kiedykolwiek. Obiecywano surowszy wymiar sprawiedliwości, a mamy więcej bezkarności.”
Szerszy kontekst młodocianej przemocy
Zjawisko noszenia noży przez młodych nie dotyczy wyłącznie Flandrii – podobne tendencje obserwuje się w całej Europie Zachodniej. Eksperci wskazują na wielowymiarowe przyczyny: od czynników kulturowych, przez problemy rodzinne, po presję rówieśniczą i poczucie braku perspektyw.
Wspominanie określonych grup etnicznych w tej debacie budzi kontrowersje – część polityków zwraca uwagę na korelacje, inni ostrzegają przed stygmatyzacją całych społeczności.
Resocjalizacja czy represja?
Belgijski system sprawiedliwości wobec nieletnich tradycyjnie stawia na edukację i resocjalizację, zakładając, że młodzi mają większe szanse na zmianę niż dorośli. Krytycy, w tym Vlaams Belang, twierdzą jednak, że nadmierna łagodność rodzi poczucie bezkarności. Zwolennicy obecnego podejścia wskazują z kolei, że zaostrzenie kar nie przynosi dowodów na spadek przestępczości w tej grupie wiekowej.
Czynniki społeczne i rodzinne
Eksperci podkreślają, że noszenie noży jest często efektem głębszych problemów – od braku stabilnego środowiska rodzinnego, przez doświadczenia przemocy, po wykluczenie społeczne. Organizacje pracujące z młodzieżą alarmują, że skuteczna prewencja musi obejmować zarówno działania wychowawcze i edukacyjne, jak i wsparcie psychologiczne oraz programy integracyjne.
Wyzwania dla polityki bezpieczeństwa
Zwiększenie kontroli w szkołach, transporcie czy strefach rozrywki budzi pytania o koszty, proporcjonalność środków oraz wpływ na atmosferę społeczną. Wyzwaniem jest znalezienie równowagi między zapewnieniem bezpieczeństwa a poszanowaniem praw obywatelskich młodych ludzi.
Perspektywa międzynarodowa
Wielka Brytania postawiła na surowe kary i kampanie edukacyjne, kraje skandynawskie na prewencję i resocjalizację. Belgia może czerpać z obu modeli, dostosowując rozwiązania do własnych realiów.
Debata polityczna i odpowiedzialność
Ostra krytyka pod adresem N-VA ze strony Vlaams Belang pokazuje, że temat przemocy młodocianych staje się polem politycznej rywalizacji. Jednak eksperci podkreślają, że potrzebny jest ponadpartyjny konsensus i polityka oparta na dowodach, a nie tylko na emocjach i retoryce.
Wnioski
Tragedia w Mol unaocznia konieczność zdecydowanych działań wobec przemocy młodocianych. Rozwiązania muszą jednak łączyć prewencję, edukację, wsparcie rodzin i adekwatną reakcję karną. Kluczowe będzie pytanie, czy belgijskie instytucje polityczne potrafią wypracować wspólną strategię, czy też temat pozostanie zakładnikiem sporu politycznego.
