Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podkreśliła, że Belgia nie może być jedynym krajem ponoszącym ryzyko związane z wykorzystaniem zamrożonych rosyjskich aktywów do udzielenia pożyczki Ukrainie. Jej słowa padły po zakończeniu nieformalnego szczytu europejskiego w Kopenhadze, podczas którego przedstawiono główne założenia propozycji Komisji w sprawie wsparcia finansowego dla Kijowa.
W środę Komisja Europejska zaprezentowała przywódcom kluczowe elementy planu wykorzystania zamrożonych rosyjskich środków. – To początek dyskusji. Ucieszyłam się, widząc zainteresowanie przywódców tą koncepcją – powiedziała Ursula von der Leyen podczas konferencji prasowej. Zaznaczyła, że niezbędne jest „większe zaangażowanie” we wspieranie Ukrainy, aby mogła skutecznie stawiać opór rosyjskiej agresji.
Bart De Wever podnosi wątpliwości prawne i techniczne
Według źródeł europejskich premier Belgii Bart De Wever wykorzystał szczyt, aby zwrócić uwagę na kwestie prawne i techniczne związane z proponowanym mechanizmem. Belgia podchodzi ostrożnie do pomysłu szerszego wykorzystania zamrożonych aktywów, ponieważ zdecydowana większość tych miliardów znajduje się w Euroclear – depozytariuszu papierów wartościowych z siedzibą w Brukseli. Skupienie tak dużej części środków w Belgii sprawia, że kraj ten byłby szczególnie narażony na ewentualne działania odwetowe lub spory prawne.
Poparcie kluczowych państw europejskich
Mimo belgijskich obaw inicjatywa uzyskała poparcie kilku ważnych państw członkowskich. Do zwolenników zaliczają się Niemcy, Szwecja i Finlandia, a także Dania, która obecnie przewodniczy Radzie UE. Międzynarodowe wsparcie może mieć znaczenie w dalszych negocjacjach nad kształtem mechanizmu finansowania.
Parametry proponowanej pożyczki
Von der Leyen przedstawiła wstępne szczegóły planu. Pożyczka w wysokości 140 miliardów euro miałaby być wypłacana w transzach, co pozwoliłoby elastycznie reagować na potrzeby Ukrainy. W propozycji podkreślono pierwszeństwo zakupów w Europie, co miałoby wzmocnić unijny przemysł obronny. Zamrożone aktywa nie zostałyby skonfiskowane – nadal pozostałyby własnością rosyjską. Konstrukcja pożyczki przewiduje możliwość spłaty przez Ukrainę, jeśli Rosja wypłaci odszkodowania wojenne po zakończeniu konfliktu.
Belgia obawia się konsekwencji ekonomicznych
Belgijskie władze wyrażają obawy, że nadmierne wykorzystanie zamrożonych rosyjskich aktywów może zaszkodzić pozycji kraju jako centrum finansowego. Euroclear pełni kluczową rolę w europejskim systemie rozliczeń papierów wartościowych, a jego obecność w Brukseli zapewnia Belgii znaczne korzyści gospodarcze. Obawy przed „zabiciem kury znoszącej złote jaja”, jak określają to lokalni komentatorzy, są poważne w kontekście możliwych skutków dla sektora finansowego.
Von der Leyen zapewniła, że propozycja uwzględnia te ryzyka i zakłada mechanizmy ich współdzielenia między państwami członkowskimi. Szczegółowe rozwiązania w tej sprawie mają być jednak przedmiotem dalszych rozmów technicznych i politycznych.
