Publiczne wsparcie dla przedsiębiorstw w Belgii rosło w ostatnich dwóch dekadach 1,5 raza szybciej niż wydatki socjalne i 1,8 raza szybciej niż PKB – wynika z notatki kolektywu Econosphères, w którego skład wchodzą związki zawodowe FGTB oraz CSC.
Od 2004 r. pomoc dla sektora prywatnego zwiększała się średnio o 4,6% rocznie po uwzględnieniu inflacji, osiągając w 2022 r. poziom 51,9 mld euro. Dla porównania PKB rósł w tempie 1,5% rocznie, a wydatki socjalne – o 2,2%. Dane te wskazują na wyraźną zmianę w priorytetach polityki budżetowej.
Komponenty wzrostu wsparcia dla biznesu
Econosphères tłumaczy, że dynamika 4,6% wynika m.in. z obniżek podatku od osób prawnych oraz tzw. tax shift, wprowadzonego w czasie rządu Michela. Zmiany podatkowe odegrały kluczową rolę w zwiększeniu łącznej wartości pomocy dla przedsiębiorstw.
Patrząc wyłącznie na bezpośrednie dotacje i ulgi podatkowe, wzrost wyniósł średnio 3,2% rocznie od 2004 r. Wyjątek stanowił rok 2020, kiedy w związku z recesją wywołaną pandemią COVID-19 spadły zyski firm, a tym samym wykorzystanie ulg podatkowych.
Porównanie z wydatkami socjalnymi
Wydatki socjalne zwiększały się znacznie wolniej – średnio o 2,2% rocznie. Ten wzrost wiąże się przede wszystkim ze starzeniem się społeczeństwa i rosnącym zapotrzebowaniem na świadczenia emerytalne, opiekę zdrowotną i usługi dla osób starszych.
Econosphères ocenia, że przyspieszony wzrost dotacji dla biznesu kosztem świadczeń społecznych odzwierciedla wybór polityczny polegający na faworyzowaniu kapitału. Zdaniem kolektywu, retoryka o konkurencyjności i zatrudnieniu maskuje przesunięcie środków publicznych w stronę przedsiębiorstw, często bez warunków i kontroli.
Kontekst i perspektywy
Zwolennicy wsparcia biznesu argumentują, że sprzyja ono wzrostowi gospodarczemu, zatrudnieniu i konkurencyjności Belgii. Krytycy zwracają uwagę na ryzyko subsydiowania nieefektywnych struktur gospodarczych i zaniedbywania kluczowych wydatków społecznych, takich jak edukacja, zdrowie czy infrastruktura.
Debata toczy się w kontekście wysokiego zadłużenia Belgii i konieczności dostosowania finansów publicznych do wymogów unijnych. Pytania o efektywność wydatków i priorytetyzację wsparcia publicznego stają się coraz istotniejsze. Analiza Econosphères dostarcza danych liczbowych, lecz ich interpretacja pozostaje przedmiotem sporów politycznych i społecznych.
