Obecnie administracja skarbowa dysponuje tylko jednym narzędziem do kontroli udziału korzyści w naturze w wynagrodzeniu zarządu spółek – zeznaniem podatkowym.
Od 2026 roku kadra kierownicza będzie objęta nową zasadą ograniczającą korzyści w naturze ryczałtowe (avantages de toute nature – oordelen van alle aard) do 20 procent całkowitego wynagrodzenia. W przypadku jej naruszenia przedsiębiorstwa stracą prawo do obniżonej stawki 20 procent w podatku od osób prawnych (Isoc), a zyski zostaną opodatkowane standardową stawką 25 procent. To rozwiązanie może doprowadzić do dodatkowych napięć i pytań o liczbę kontroli fiskusa.
Brak widoczności w zeznaniu podatkowym
Choć w teorii zasada wydaje się jasna, w praktyce jej egzekwowanie będzie trudniejsze. Obecnie administracja skarbowa opiera się na zestawieniu 325.20, zawierającym dane m.in. z formularza 281.20, w którym przedsiębiorstwa deklarują łączną wartość korzyści w naturze.
Problem polega na tym, że dokumenty te nie rozróżniają wyraźnie korzyści ryczałtowych – objętych nową zasadą (np. samochód służbowy, mieszkanie, smartfon) – od korzyści według wartości rzeczywistej, wyłączonych z limitu. Jak podkreślają przedstawiciele SPF Finances/FOD Financïen, obecny system nie pozwala na automatyczne wykrywanie przekroczeń.
„Gdy wprowadza się zasadę, staje się ona przedmiotem kontroli”
Również na poziomie politycznym przyznaje się istnienie tej luki. „Na podstawie danych ze zbiorczego zestawienia nie można stwierdzić, czy chodzi wyłącznie o korzyści ryczałtowe” – wyjaśnia Caroline Dujacquier, rzeczniczka ministra finansów Jana Jambona (N-VA). „Trzeba będzie to zweryfikować w przedsiębiorstwie tradycyjnymi metodami – kontrolą na miejscu lub żądaniem dodatkowych informacji”.
Na pytanie, czy oznacza to wzrost liczby kontroli, gabinet odpowiada, że „nie przewiduje się niczego konkretnego, nie będzie ani więcej, ani mniej kontroli niż w przypadku innych środków”. Jednocześnie podkreśla, że każdy nowy przepis z natury rzeczy staje się przedmiotem weryfikacji.
Blisko 40 procent kadry kierowniczej powyżej progu
Według danych SPF Finances skala problemu jest znacząca. W 2024 roku złożono 581 589 formularzy dotyczących kadry kierowniczej, na łączną kwotę 19,11 miliarda euro. Spośród nich 420 341 osób zadeklarowało korzyści w naturze – ryczałtowe lub według wartości rzeczywistej – o łącznej wartości 3,06 miliarda euro.
W tej grupie 163 070 formularzy (38,8 procent) wskazywało korzyści w naturze przekraczające 20 procent całkowitego wynagrodzenia. W tym:
– 31 371 przypadków dotyczyło korzyści stanowiących 30–40 procent pensji,
– 8 841 przypadków – 40–50 procent,
– 29 927 przypadków – ponad 50 procent wynagrodzenia.
Dane te są szczególnie istotne w świetle faktu, że aż 96 procent belgijskich przedsiębiorstw to mikroprzedsiębiorstwa, które korzystają z obniżonej stawki 20 procent w podatku od osób prawnych.
Implikacje dla przedsiębiorstw
Nowa regulacja zmusza firmy, zwłaszcza najmniejsze, do ponownej analizy pakietów wynagrodzeń dla kadry kierowniczej. Korzyści w naturze, takie jak samochody służbowe, mieszkania czy urządzenia elektroniczne, stanowiły dotąd popularną i podatkowo korzystną formę wynagradzania. Ograniczenie tego modelu może wpłynąć na atrakcyjność benefitów i skłonić firmy do poszukiwania innych rozwiązań.
Wyzwania wdrożeniowe
Obecny system sprawozdawczości podatkowej nie pozwala na automatyczne rozróżnienie kategorii korzyści. Oznacza to, że każda kontrola będzie wymagała indywidualnej analizy dokumentacji w przedsiębiorstwie. Dla działów księgowości i właścicieli firm oznacza to konieczność prowadzenia szczegółowych zestawień, aby wykazać strukturę wynagrodzeń i proporcję korzyści w naturze.
Kontekst europejski i cele reformy
Zmiany wpisują się w trend europejskiego prawodawstwa zmierzający do większej przejrzystości i ograniczania optymalizacji podatkowych. Belgijski rząd podkreśla, że obecny system był nadużywany, a fakt, że niemal 40 procent kadry kierowniczej przekracza próg 20 procent, potwierdza potrzebę reformy.
Konsekwencje dla mikroprzedsiębiorstw
Dla wielu małych firm utrata prawa do 20-procentowej stawki i konieczność płacenia 25 procent podatku może poważnie wpłynąć na rentowność. Przedsiębiorcy będą musieli zdecydować, czy lepiej zmodyfikować strukturę wynagrodzeń, czy zaakceptować wyższe opodatkowanie.
Rola doradców podatkowych
W świetle zmian rola doradców i księgowych nabiera jeszcze większego znaczenia. Firmy będą potrzebować wsparcia przy dostosowywaniu wynagrodzeń, przygotowaniu dokumentacji i zapewnieniu zgodności z nowymi przepisami.
Czas na przygotowania
Wejście w życie nowych zasad w 2026 roku daje firmom czas na adaptację. Jednak złożoność przepisów i brak precyzyjnych narzędzi kontroli sugerują, że pierwsze lata mogą być okresem testowym zarówno dla przedsiębiorstw, jak i administracji.
Dla polskojęzycznych rezydentów Belgii prowadzących działalność gospodarczą lub pełniących funkcje kierownicze kluczowe będzie śledzenie zmian i korzystanie z porad specjalistów, aby uniknąć nieświadomego naruszenia prawa i sankcji finansowych.
