Brukselska Rada Osób z Niepełnosprawnościami (CPH) przyjęła opinię inicjatywną dotyczącą redukcji oferty usługi taxibus świadczonej przez STIB/MIVB. Według organizacji reprezentującej osoby z niepełnosprawnościami w regionie, wprowadzone ograniczenia stanowią poważne naruszenie podstawowych praw do mobilności i włączenia społecznego.
Rada apeluje do władz regionalnych oraz STIB/MIVB o „natychmiastowe działania mające na celu zachowanie tej życiowo ważnej usługi i zagwarantowanie wszystkim sprawiedliwej i dostępnej mobilności”. Stanowisko to odzwierciedla narastające obawy społeczności osób z niepełnosprawnościami wobec systematycznego ograniczania dostępu do specjalistycznych usług transportowych.
Skala ograniczeń i ich konsekwencje
W lipcu STIB/MIVB ogłosiła redukcję oferty taxibus o 30 procent, co w praktyce oznacza likwidację 23 000 kursów dla około 3 000 użytkowników – wyłącznie osób o ograniczonej mobilności. Decyzja ta wywołała sprzeciw organizacji społecznych i rodzin osób z niepełnosprawnościami.
CPH wskazuje, że wprowadzone cięcia sprawiły, iż rezerwacja kursu stała się niemal niemożliwa, zwłaszcza w godzinach szczytu. Problem pogłębia wykluczenie cyfrowe, które dotyka znaczną część tej społeczności.
Bariery technologiczne i organizacyjne
Szczególne trudności stwarza system rezerwacji online. Strona internetowa nie jest dostępna dla wielu osób z niepełnosprawnościami, które zmuszone są korzystać z rezerwacji telefonicznych. Jednak w chwili wykonywania połączeń miejsca dostępne online są już zajęte, co prowadzi do błędnego koła wykluczenia.
Sytuacja ta wpisuje się w szerszy problem niedostosowania cyfrowych rozwiązań administracyjnych do potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Technologie cyfrowe, które teoretycznie powinny zwiększać dostępność, w praktyce często generują dodatkowe bariery.
Kontekst prawny i międzynarodowe zobowiązania
CPH zwraca uwagę, że ograniczenie usługi taxibus narusza międzynarodowe zobowiązania Belgii. Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych zobowiązuje państwa do zapewnienia równego dostępu do transportu, ułatwiania mobilności, zakazu dyskryminacyjnych ograniczeń i promowania włączenia społecznego.
Te standardy mają charakter prawnie wiążący, a ich realizacja podlega monitorowaniu przez organizacje międzynarodowe. Redukcja usług transportowych dla osób z niepełnosprawnościami może zostać uznana za naruszenie konwencji.
Postulowane działania naprawcze
Rada formułuje konkretne żądania wobec władz regionalnych i STIB/MIVB, obejmujące natychmiastowe moratorium na cięcia liczby kursów oraz wprowadzenie nowych zasad rezerwacji.
CPH domaga się też kompleksowej reformy systemu mobilności, dostosowanej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, integrującej wszystkie istniejące usługi i zachowującej zasadę „door-to-door”, czyli transportu od drzwi do drzwi – często jedynej realnej formy przemieszczania się dla wielu osób.
Wymiar finansowy i długoterminowa perspektywa
Organizacja apeluje o stałe zobowiązania budżetowe od 2026 roku, które zagwarantują ciągłość działania usługi. Jak podkreśla CPH, oszczędności na usługach dla osób z niepełnosprawnościami są pozorne, ponieważ izolacja i wykluczenie społeczne generują wyższe koszty w dłuższej perspektywie.
Eksperci przypominają, że inwestycje w dostępność i włączenie społeczne przynoszą wymierne korzyści ekonomiczne i społeczne, które przewyższają początkowe nakłady finansowe.
Szerszy kontekst polityki włączenia społecznego
Sprawa taxibus wykracza poza kwestie transportu – dotyka podstawowych zasad budowy społeczeństwa inkluzywnego. Mobilność warunkuje bowiem możliwość udziału w życiu społecznym, zawodowym i kulturalnym. Jej ograniczenie prowadzi do marginalizacji i pogłębiania nierówności.
Konflikt wokół taxibus ujawnia napięcia między polityką oszczędności a prawami osób z niepełnosprawnościami. Ostateczne decyzje władz mogą stać się precedensem w polityce społecznej nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii.
