System pomocy społecznej w Belgii przechodzi istotne zmiany, które bezpośrednio wpływają na sytuację pracowników tymczasowych. Nowe regulacje dotyczące zasiłków dla bezrobotnych stawiają przed tą grupą zawodową dodatkowe wyzwania i rodzą pytania o ich status prawny na rynku pracy.
Kontrowersyjny status prawny pracowników tymczasowych
Podczas środowej debaty w programie „QR le débat” pojawiły się znaczące rozbieżności w interpretacji statusu pracowników agencji pracy tymczasowej. Pierre-Yves Jeholet, wiceprezydent Walonii oraz minister gospodarki, zatrudnienia i kształcenia z partii MR, jednoznacznie stwierdził, że pracownicy tymczasowi są traktowani jako pełnoprawni zatrudnieni. Odmienne stanowisko przedstawiła Christie Morreale, przewodnicząca grupy PS w parlamencie walońskim, argumentując, że osoby pozostające bez kontraktu przez trzy miesiące automatycznie otrzymują status długotrwale bezrobotnych.
Ta różnica w interpretacji ma kluczowe znaczenie dla tysięcy mieszkańców Belgii zatrudnionych w systemie tymczasowym, którzy funkcjonują w prawnej szarej strefie między zatrudnieniem a bezrobociem.
Eva Van Laere, koordynatorka Interim United – inicjatywy związkowej CSC skierowanej do pracowników tymczasowych – wyjaśnia specyfikę tej formy zatrudnienia: „Pracownik tymczasowy jest zatrudniany przez agencję pracy tymczasowej i delegowany do firmy użytkownika. W czasie misji pozostaje pod zwierzchnictwem pracodawcy użytkownika”.
Jednak gdy kończy się zlecenie, sytuacja diametralnie się zmienia. „Bez aktywnego kontraktu pracownik tymczasowy staje się z definicji nieaktywny i uzyskuje status bezrobotnego. Może wówczas ubiegać się o zasiłek, pod warunkiem że wcześniej nabył do niego prawo i nadal je posiada” – dodaje Van Laere.
Pierwsza fala wykluczeń już w drodze
Urząd Krajowy ds. Zatrudnienia (ONEM) rozpoczął powiadamianie pierwszej grupy beneficjentów o zaprzestaniu wypłacania zasiłków od 1 stycznia 2026 r. Obejmie to dwie główne kategorie:
Około 10 700 osób poszukujących pracy znajdujących się w trzecim okresie odszkodowania – otrzymujących świadczenie ryczałtowe zależne od sytuacji rodzinnej, a nie od ostatniego wynagrodzenia. Ta grupa zgromadziła co najmniej 20 lat całkowitego bezrobocia w swojej karierze, co stanowi jedną trzecią pierwszej fali wykluczeń.
Około 18 100 osób pobierających zasiłki integracyjne przez minimum rok, reprezentujących dwie trzecie tej samej fali.
System przewiduje kolejne etapy ograniczeń. Druga fala obejmie osoby z trzeciego okresu odszkodowania z 8–20 latami bezrobocia – ich świadczenia zostaną wstrzymane od 1 marca 2026 r. Trzecia fala, zaplanowana na 1 kwietnia 2026 r., dotknie osoby mające w tym okresie mniej niż osiem lat bezrobocia.
Pracownicy tymczasowi w grupie ryzyka
Dane przedstawione przez rzecznika Forem, Thierry’ego Ney’a, pokazują skalę problemu wśród pracowników tymczasowych. Spośród osób bezrobotnych ponad 20 lat aż 10 procent pracowało w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. Jeszcze bardziej alarmująca jest sytuacja wśród młodszej grupy pobierającej zasiłki integracyjne – aż 40 procent z nich było zatrudnionych w tym samym okresie.
Statystyki te obrazują rzeczywistość wielu mieszkańców Belgii, którzy balansują między okresami aktywności zawodowej a bezrobociem, często nie z własnego wyboru, lecz z powodu specyfiki rynku pracy tymczasowej.
Skomplikowane warunki wyjścia z systemu
Prawo belgijskie nakłada na pracowników tymczasowych bardzo konkretne wymagania. Aby przestać być klasyfikowanym jako poszukujący pracy, trzeba przepracować nieprzerwanie 28 dni. To jednak dopiero pierwszy krok – aby „wyzerować licznik” i uniknąć zaklasyfikowania jako długotrwale bezrobotny, konieczne jest zgromadzenie ponad trzech miesięcy ciągłej aktywności zawodowej.
Eva Van Laere wskazuje na praktyczne trudności: „Kontrakty pracowników tymczasowych są często tygodniowe, a nawet jednodniowe, niezależnie od faktycznego czasu trwania zlecenia”. Ta fragmentaryzacja zatrudnienia sprawia, że spełnienie wymogów ustawowych staje się dla wielu osób praktycznie niemożliwe.
Dyskryminacja w dostępie do uprawnień
Koordynatorka Interim United zwraca uwagę na kolejny problem: „Pracownik tymczasowy, który ma prawo do urlopu wypoczynkowego, w większości przypadków nie może z niego skorzystać w ramach kontraktu. Dzieje się tak, ponieważ agencje pracy tymczasowej nie są jeszcze prawnie zobowiązane do jego zapewnienia”.
Taka sytuacja prowadzi do systemowej dyskryminacji pracowników tymczasowych w kluczowych obszarach: nabywania prawa do urlopu, dostępu do zasiłków oraz ich utrzymania.
Van Laere podkreśla wagę problemu: „Pracownicy tymczasowi funkcjonujący w systemie przerywanego zatrudnienia – z okresami aktywności i nieaktywności – są dyskryminowani pod względem konstytucyjnych praw socjalnych. Każdy dzień pracy czy okres zaliczany do stażu ma fundamentalne znaczenie”.
Zmiany w systemie zasiłków dla bezrobotnych obnażają głębsze problemy belgijskiego rynku pracy, gdzie tysiące osób funkcjonuje w prawnej szarej strefie między zatrudnieniem a bezrobociem. Dla polskich mieszkańców Belgii pracujących w agencjach tymczasowych może to oznaczać konieczność starannego planowania kariery i świadomego budowania ciągłości zatrudnienia.
