Rada Ministrów w piątek zatwierdziła wstępny projekt ustawy określający zasady finansowego wsparcia Ośrodków Pomocy Społecznej (CPAS/OCMW) w związku ze spodziewanym napływem nowych beneficjentów po wprowadzeniu dwuletniego limitu wypłacania zasiłków dla bezrobotnych.
Wieloetapowy system wsparcia finansowego
Wszyscy nowi wnioskodawcy o dochód z integracji społecznej (RIS), którzy utracą prawo do zasiłku dla bezrobotnych i zarejestrują się w CPAS w pierwszym półroczu 2026 roku, otrzymają pełne finansowanie federalne zgodnie z ustalonym harmonogramem. Rząd federalny pokryje 100 procent kosztów w 2026 r., następnie 90 procent w 2027 r., 80 procent w 2028 r. i 75 procent od 2029 r. Wsparcie na tym poziomie będzie obowiązywać bezterminowo.
Dla osób wykluczonych z systemu zasiłków w późniejszym okresie, które złożą wniosek o RIS po lipcu 2026 r., przewidziano również wyższą partycypację federalną, choć w mniejszym zakresie. Rząd pokryje 70 procent kosztów w przypadku małych gmin i 85 procent w przypadku dużych miast, co oznacza wzrost „do 15 procent” w stosunku do obecnych standardów.
Wzmocnienie potencjału operacyjnego CPAS
Przez dwa lata rząd federalny zapewni dodatkowe środki na koszty funkcjonowania CPAS, w tym opłaty administracyjne przypadające na każdą obsługiwaną osobę. Rozwiązanie to ma umożliwić zatrudnienie dodatkowego personelu w sytuacjach, gdy ośrodki uznają to za konieczne dla sprawnej obsługi zwiększonej liczby beneficjentów.
Nowy model oparty na aktywizacji zawodowej
Od 2028 roku wprowadzony zostanie zmieniony mechanizm finansowania, premiujący CPAS za skuteczność w aktywizacji osób bezrobotnych. System uwzględni liczbę „indywidualnych projektów integracji społecznej” (PIIS) realizowanych w danym roku. Dodatkowe wsparcie finansowe będzie przyznawane w zależności od osiągniętych wyników, a najwyższe dofinansowanie przypadnie ośrodkom, w których co najmniej 80 procent beneficjentów zawarło umowy PIIS.
Mechanizm kontraktowy integracji społecznej
PIIS to umowa zawierana między CPAS a osobą korzystającą z pomocy, której celem jest integracja zawodowa lub społeczna. Może obejmować uczestnictwo w szkoleniach, poszukiwanie zatrudnienia, pomoc w znalezieniu mieszkania czy inne działania wspierające. W przypadku, gdy realizacja PIIS prowadzi do trwałego zatrudnienia (utrzymanego przez co najmniej rok), przewidziano dodatkowe wsparcie finansowe ze strony rządu federalnego.
Kontekst społeczny i ekonomiczny reformy
Przyjęte rozwiązania są odpowiedzią na przewidywane skutki ograniczenia okresu wypłacania zasiłków dla bezrobotnych do dwóch lat. Służba Walki z Ubóstwem już wcześniej wyrażała obawy dotyczące możliwego pogłębienia nierówności społecznych.
Region Brukseli rozpoczął już przygotowania do wdrożenia reformy, wprowadzając odpowiednie mechanizmy organizacyjne i finansowe. Lokalne CPAS przygotowują się do obsługi znacznie większej liczby beneficjentów, co wymaga wzmocnienia kadry oraz procedur administracyjnych.
Perspektywy długoterminowe
Kompleksowość nowych rozwiązań odzwierciedla skalę wyzwań związanych z reformą systemu zabezpieczenia społecznego. Władze federalne dążą do stworzenia mechanizmu, który z jednej strony zapewni stabilne finansowanie CPAS, a z drugiej będzie zachęcał do aktywizacji zawodowej osób korzystających z pomocy społecznej.
Skuteczność nowego systemu zależeć będzie od zdolności lokalnych ośrodków do dostosowania się do nowych realiów oraz od dostępności programów szkoleniowych i możliwości zatrudnienia dla osób przechodzących z systemu zasiłków dla bezrobotnych do systemu pomocy społecznej.
