Rząd flamandzki sfinalizował umowę dzierżawy wieczystej z miastem Bruksela dotyczącą zabytkowego Teatru Amerykańskiego, otwierając nowy rozdział w historii tego emblematycznego budynku, pozostającego niewykorzystanym od 2016 roku. Porozumienie to stanowi kluczowy krok w kierunku przekształcenia obiektu w flamandzkie centrum kulturalne w stolicy Belgii.
Dziedzictwo Wystawy Światowej z 1958 roku
Teatr Amerykański, położony na Heysel u stóp Atomium, powstał jako spuścizna po Wystawie Światowej z 1958 roku. Został zbudowany z wykorzystaniem elementów pawilonu amerykańskiego, stając się unikalnym świadectwem architektury tamtej epoki. Do 2012 roku mieściły się tu studia publicznego nadawcy VRT, będąc tłem dla licznych znanych produkcji telewizyjnych.
W historii obiektu nie brakuje momentów istotnych dla flamandzkiej kultury popularnej. To właśnie tu powstawały takie programy jak „De droomfabriek” czy „De drie wijzen”, które zapewniły mu status kultowego miejsca. Szczególnie pamiętne pozostaje nagranie z 1964 roku, kiedy Rolling Stones udzielili wywiadu Nonkel Bobowi i Tante Terry w programie „Tienerklanken”, łącząc lokalną scenę z kulturą światową.
Upadek i poszukiwanie nowej funkcji
Stopniowa degradacja techniczna doprowadziła do zamknięcia studiów VRT w 2012 roku. Federalna Administracja Budynków przez lata bezskutecznie szukała nowego przeznaczenia dla obiektu, a jego pustostan od 2016 roku coraz bardziej niepokoił środowiska zajmujące się ochroną dziedzictwa.
Przełom nastąpił w 2024 roku, gdy miasto Bruksela i rząd flamandzki osiągnęły porozumienie co do przyszłości budynku. Na mocy finalnej umowy Teatr Amerykański przeszedł pod zarząd Flandrii w ramach 99-letniej dzierżawy wieczystej, za symboliczną kwotę jednego euro rocznie.
Plan architektoniczny i wizja kulturalna
Brukselskie biuro architektoniczne Duss kończy obecnie studium wykonalności, które określi zakres niezbędnych prac modernizacyjnych i sposób adaptacji historycznych przestrzeni do współczesnych potrzeb kulturalnych.
Cieltje Van Achter, flamandzka minister ds. Brukseli (N-VA), wyraziła entuzjazm wobec projektu: „Teatr Amerykański to ukryty klejnot Brukseli, który zasługuje na nowe życie. Dzięki współpracy nad tą dzierżawą pokonaliśmy kolejny etap na drodze do stworzenia dynamicznego centrum kulturalnego w sercu stolicy. Chcemy tu rozwijać kulturę, łączyć ludzi i stawiać na innowacje”.
Podobnego zdania jest Caroline Gennez, flamandzka minister kultury (Vooruit): „Dzięki tej dzierżawie oferujemy przyszłość wyjątkowemu miejscu. Teatr Amerykański jako flamandzkie centrum kulturalne w Brukseli znów stanie się przestrzenią spotkań, twórczości i wymiany”.
Znaczenie strategiczne
Rewitalizacja Teatru Amerykańskiego wpisuje się w szerszą strategię umacniania flamandzkiej obecności kulturalnej w Brukseli i odpowiada na potrzebę tworzenia reprezentatywnych przestrzeni dla twórczości flamandzkiej w wielojęzycznej stolicy. Projekt może stać się impulsem dla dalszych inwestycji w regionie Heysel, przyczyniając się do odnowienia całego obszaru wokół Atomium jako centrum kulturalno-turystycznego.
Realizacja ambitnych planów będzie uzależniona od wyników studium wykonalności oraz od zabezpieczenia odpowiednich środków na modernizację. Prace muszą godzić wymogi konserwatorskie z potrzebami nowoczesnej instytucji kulturalnej.
