Komisja Europejska poinformowała we wtorek, że Belgia ma prawo skorzystać z maksymalnej puli 8,34 miliarda euro w ramach nowego instrumentu finansowego Safe, przeznaczonego na strategiczne zakupy uzbrojenia. Narzędzie to jest odpowiedzią Unii Europejskiej na rosnące potrzeby państw członkowskich w zakresie inwestycji obronnych.
Instrument Safe – zasady i cele
Safe został uruchomiony wiosną tego roku jako mechanizm oferujący łącznie 150 miliardów euro w postaci długoterminowych pożyczek na korzystnych warunkach. Program wspiera strategiczne inwestycje obronne krajów UE, które – w obliczu napiętej sytuacji geopolitycznej – modernizują swoje armie. Już 19 państw, w tym Belgia, wyraziło zainteresowanie udziałem w tym mechanizmie.
Struktura programu zakłada priorytetowe finansowanie wspólnych zakupów, aby zwiększyć efektywność wydatków i zacieśniać współpracę w ramach europejskiego przemysłu obronnego. Komisja przewiduje jednak również wsparcie dla jednostronnych inwestycji, jeśli chodzi o systemy kluczowe i wymagające szybkich dostaw.
Zakres finansowania i warunki
Do katalogu kwalifikujących się zakupów należą m.in. amunicja artyleryjska, rakiety, systemy dronowe, obrona powietrzna, rozwiązania cyberobronne czy technologie wspierające mobilność wojskową. Warunkiem jest, aby co najmniej 65% wartości komponentów pochodziło z krajów UE, Ukrainy lub państw EOG i EFTA.
Ograniczenie to wpisuje się w cel strategiczny UE, jakim jest wzmacnianie autonomii obronnej i ograniczanie zależności od zewnętrznych dostawców. W praktyce może ono pobudzić rozwój europejskiego sektora zbrojeniowego i wzmocnić wewnętrzne łańcuchy dostaw.
Znaczenie dla Belgii
Dla Belgii dostęp do 8,34 miliarda euro oznacza realne zwiększenie możliwości finansowania modernizacji armii. To kwota wielokrotnie przewyższająca roczny budżet obronny kraju, co może umożliwić realizację ambitnych projektów zbrojeniowych bez nadmiernego obciążania finansów publicznych. Minister obrony Theo Francken podkreśla, że modernizacja sił zbrojnych pozostaje jednym z priorytetów rządu.
Kontekst europejski
Safe wpisuje się w szerszy trend wzmacniania zdolności obronnych w Europie, nasilony po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Kraje UE stopniowo zwiększają wydatki na obronność, aby osiągnąć poziom 2% PKB, zgodnie z zaleceniami NATO. Preferencyjne finansowanie unijne może przyspieszyć ten proces i poprawić koordynację inwestycji wojskowych na szczeblu kontynentalnym.
