Mechanizm kompensacyjny wprowadzony przez rząd De Wevera w celu złagodzenia skutków reformy systemu zasiłków dla bezrobotnych okazuje się niewystarczający dla walońskich Ośrodków Pomocy Społecznej (CPAS). Analiza opracowana przez ekonomistę Philippe’a Defeyta, opublikowana w czwartek przez dziennik L’Echo, wskazuje na poważne luki w finansowaniu, które będą narastać w kolejnych latach.
Badanie koncentruje się na walońskich CPAS i przewiduje rosnące obciążenia finansowe wynikające z wykluczania kolejnych osób z systemu zasiłków. Harmonogram wdrażania reformy zakłada stopniowe przerzucanie kosztów na poziom lokalny, co w praktyce grozi poważnymi napięciami budżetowymi w gminach regionu.
W 2026 roku federalna kompensacja pokryje niemal wszystkie dodatkowe koszty, pozostawiając walońskim CPAS jedynie 1,7 mln euro do sfinansowania ze środków własnych. Kwota ta ma jednak charakter przejściowy – już rok później sytuacja ulegnie gwałtownemu pogorszeniu.
W 2027 roku koszt netto wzrośnie do 51,7 mln euro, a w kolejnych latach nastąpi dalsza eskalacja. W 2029 roku obciążenia osiągną poziom 100 mln euro, co oznacza, że walońskie CPAS będą musiały pokryć około 60 procent kosztów netto wygenerowanych przez reformę podjętą na szczeblu federalnym.
Philippe Defeyt podkreśla w swojej analizie, że istnieje wyraźna dysproporcja między ogólnokrajowym charakterem reformy a lokalnym ciężarem finansowym, jaki spada na gminy i prowincje. W praktyce mechanizm ten przenosi odpowiedzialność za skutki decyzji politycznych z poziomu federalnego na instytucje działające w ograniczonych ramach budżetowych.
W tle reformy znajduje się czynnik demograficzny – wykluczenie około 86 tys. bezrobotnych w Walonii w okresie od stycznia 2026 do lipca 2027. Eksperci szacują, że około jedna trzecia z tej grupy, czyli około 27 tys. osób, zwróci się do CPAS o przyznanie dochodu integracyjnego. Tak duży napływ nowych beneficjentów wymusi głębokie zmiany organizacyjne i budżetowe w lokalnych ośrodkach pomocy społecznej.
Struktura finansowania reformy obnaża szerszy problem koordynacji między różnymi szczeblami władzy w federalnym systemie Belgii. Decyzje strategiczne podejmowane są na poziomie państwowym, ale ich skutki finansowe w dużej mierze przenoszone są na instytucje regionalne i lokalne, co może prowadzić do nierówności w dostępie do świadczeń społecznych w różnych częściach kraju.
