Instytut Vias przeprowadził obszerne badanie wśród niemal 1500 uczniów z 24 szkół w Walonii, Brukseli i Flandrii, które ujawnia niepokojące wzorce zachowań młodych ludzi w ruchu drogowym. Wyniki pokazują lekceważenie podstawowych zasad bezpieczeństwa oraz utrwalanie niebezpiecznych praktyk wśród nastolatków.
Statystyki wypadkowości i profil ofiar
W 2024 roku w Belgii odnotowano 4609 ofiar wypadków drogowych w wieku 15–19 lat, co oznacza spadek o 7% w porównaniu z rokiem 2015. Choć trend jest spadkowy, liczby wciąż pozostają alarmujące. Aż dwie trzecie poszkodowanych stanowią chłopcy, co odzwierciedla większą skłonność młodych mężczyzn do podejmowania ryzyka oraz różnice w sposobach poruszania się.
Badanie Vias pokazuje paradoks w postrzeganiu ryzyka przez nastolatków. O ile 80% badanych uznaje jazdę bez pasów bezpieczeństwa za bardzo niebezpieczną, to jedynie 46% podziela tę opinię, gdy chodzi o pasażerów na tylnych siedzeniach. W praktyce 38% młodych przyznaje, że w ostatnim miesiącu podróżowało bez zapiętych pasów na tylnych siedzeniach, a 17% nawet z przodu.
Technologia mobilna jako źródło zagrożeń
Szczególne obawy budzą nawyki związane z korzystaniem z telefonów podczas jazdy na rowerze. Prawie 65% młodych deklaruje, że wysyła lub czyta wiadomości oraz korzysta z mediów społecznościowych w trakcie jazdy. Ponad połowa – 53% – prowadzi rozmowy telefoniczne, trzymając aparat w dłoni. Takie praktyki, oprócz tego że są nielegalne, poważnie zwiększają ryzyko wypadków poprzez rozproszenie uwagi i ograniczenie panowania nad rowerem.
Wpływ wzorców rodzicielskich na zachowania młodzieży
Duży wpływ na nawyki młodych mają ich rodzice. Czterech na dziesięciu nastolatków podróżowało niedawno z rodzicami, obserwując u nich zachowania dalekie od bezpiecznych. Trzy czwarte badanych przyznało, że widziało rodziców przekraczających prędkość, a połowa – korzystających z telefonu w czasie jazdy.
Dynamika grupowa i presja rówieśnicza
Środowisko rówieśnicze silnie oddziałuje na decyzje dotyczące bezpieczeństwa. Co czwarty nastolatek przyznaje, że podejmuje większe ryzyko w obecności przyjaciół. Prawie połowa młodych przechodzi przez ulicę bez sprawdzenia ruchu, gdy jest w grupie, a 40% zaakceptowałoby przejazd z nietrzeźwym kierowcą. Podobne wzorce dotyczą hulajnóg elektrycznych – 80% użytkowników jeździ nimi po chodnikach, a 70% przewozi pasażerów, mimo że przepisy tego zakazują.
Rekomendacje ekspertów i strategie prewencyjne
Specjaliści z Vias podkreślają, że tego rodzaju zachowania są typowe dla okresu dorastania, ale wymagają konsekwentnych działań prewencyjnych. Apelują do rodziców, by przed rozpoczęciem roku szkolnego podjęli rozmowy z dziećmi i ustalili jasne zasady dotyczące bezpieczeństwa na drodze. Kluczowe znaczenie ma dawanie dobrego przykładu – to, co robią dorośli, ma bezpośredni wpływ na przyjmowane przez młodych wzorce.
Wnioski z badania pokazują, że skuteczna edukacja w zakresie bezpieczeństwa drogowego powinna łączyć aspekty psychologiczne rozwoju nastolatków z mechanizmami społecznymi, które kształtują zachowania. Efektywna profilaktyka wymaga ścisłej współpracy szkół, rodziców i instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ruchu drogowego.
