Belgijski sektor opieki zdrowotnej przechodzi wyraźną transformację zatrudnienia, której przejawem jest szybki wzrost liczby pielęgniarek decydujących się na samozatrudnienie. Najnowsze dane Krajowego Instytutu Ubezpieczeń Społecznych dla Osób Samozatrudnionych (INASTI – RSVZ) pokazują, że w 2024 roku w Belgii działało 26.672 pielęgniarek prowadzących własną działaność, co stanowi ponad dwuipółkrotny wzrost w porównaniu z 10.324 osobami zarejestrowanymi dziesięć lat wcześniej.
Statystyki RSVZ mogą jednak nie oddawać pełnej skali zjawiska ze względu na ograniczenia metodologiczne. Jak wyjaśnia Roma Cortvriendt z instytutu, szczegółowe kodowanie zawodów wprowadzono dopiero w 2009 roku, co sprawia, że część pielęgniarek prowadzących działalność gospodarczą nadal figuruje w systemie w ogólnej kategorii „paramedyków”. Oznacza to, że rzeczywista liczba samozatrudnionych pielęgniarek może być jeszcze wyższa od oficjalnie raportowanej.
Jens De Wulf z organizacji Zorgnet-Icuro potwierdza rosnące zainteresowanie samozatrudnieniem wśród pielęgniarek i opiekunek medycznych. Wskazuje, że motywacje są zróżnicowane: od względów finansowych, po większą swobodę w organizacji czasu pracy. Samodzielność zawodowa daje elastyczność i możliwość uzyskania wyższych dochodów w porównaniu z klasycznymi formami zatrudnienia.
Na popularność tego modelu wpływa również podejście pracodawców. De Wulf zaznacza, że placówki medyczne coraz częściej sięgają po współpracę z niezależnymi pielęgniarkami zamiast korzystać z usług agencji pracy tymczasowej czy firm outsourcingowych. O wyborze decydują względy ekonomiczne – w wielu przypadkach samozatrudnienie okazuje się korzystniejsze finansowo dla instytucji.
Rozwój niezależnego zatrudnienia wspierają także zmiany systemowe. Reformy finansowania opieki zdrowotnej umożliwiły ośrodkom opieki długoterminowej korzystanie z usług pielęgniarek samozatrudnionych, otwierając nowe pola współpracy między placówkami a niezależnymi specjalistami. Te regulacyjne ułatwienia przyspieszyły proces zmian w strukturze zatrudnienia w sektorze.
Rosnąca liczba pielęgniarek pracujących na własny rachunek wpisuje się w szersze trendy rynku pracy, gdzie elastyczne formy zatrudnienia zdobywają coraz większą popularność. Sektor ochrony zdrowia, dotąd oparty głównie na stabilnym zatrudnieniu w instytucjach publicznych i prywatnych, stopniowo dostosowuje się do nowych modeli organizacji pracy.
Konsekwencje tej transformacji mogą być istotne dla funkcjonowania całego systemu opieki zdrowotnej – szczególnie w zakresie zapewnienia ciągłości i koordynacji świadczeń. Coraz większy udział niezależnych pielęgniarek wymaga opracowania ram regulacyjnych i mechanizmów jakości, które z jednej strony zagwarantują wysoki poziom usług, a z drugiej zachowają elastyczność charakterystyczną dla samozatrudnienia.
