W nocy z czwartku na piątek belgijska Izba Reprezentantów przyjęła ustawę programową wprowadzającą gruntowną reformę systemu zasiłków dla bezrobotnych. Kluczowe zmiany zakładają ograniczenie okresu pobierania świadczeń do maksymalnie dwóch lat. Nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku.
Projekt został przegłosowany większością koalicyjną z inicjatywy premiera Barta De Wevera (N-VA), przy wstrzymaniu się od głosu przez partię Open VLD i sprzeciwie opozycji.
Wsparcie dla CPAS i nowy budżet
Z myślą o osobach, które zostaną wykluczone z systemu zasiłków, rząd zwiększy budżet dla Ośrodków Pomocy Społecznej (CPAS). W 2026 roku instytucje te otrzymają 300 milionów euro, zamiast pierwotnie zakładanych 234 milionów. Kwota ta zostanie utrzymana w 2027 roku, a następnie wzrośnie do 302,3 mln euro w 2028 roku i 342,6 mln w 2029 roku.
Kogo obejmą nowe przepisy?
Według szacunków rządu, reforma dotknie około 184 tys. osób już w pierwszym roku jej obowiązywania – to ponad połowa wszystkich obecnych pełnoetatowych beneficjentów zasiłków dla bezrobotnych. Zgodnie z nowymi zasadami, świadczenia będą wygasać po dwóch latach ich pobierania.
Osoby, które na dzień 31 grudnia 2024 roku będą pobierać zasiłek przez co najmniej 20 lat, zostaną poinformowane o utracie prawa do świadczenia już we wrześniu tego roku. Po wygaśnięciu zasiłku będą mogły ubiegać się o dochód integracyjny w CPAS.
Wyjątki i odstępstwa
Nowe przepisy przewidują kilka wyjątków:
- Osoby biorące udział w szkoleniach w zawodach deficytowych będą mogły zachować prawo do świadczeń do momentu ukończenia kursu.
- Od 2026 roku wyjątek ten będzie ograniczony wyłącznie do zawodów związanych z opieką zdrowotną – takich jak pielęgniarki i opiekunowie medyczni.
- Osoby powyżej 55. roku życia, które straciły pracę, zachowają prawo do świadczeń, jeśli mają za sobą minimum 30-letni staż pracy w wymiarze co najmniej pół etatu. Wliczane będą również okresy choroby, niepełnosprawności czy wypadków przy pracy. Od 2030 roku wymóg stażu wzrośnie do 35 lat.
- Reforma nie obejmie pracowników sektora artystycznego, portowego oraz rybaków morskich.
Nowa struktura świadczeń
Zmieniają się również warunki przyznawania świadczeń:
- Aby otrzymać zasiłek przez pierwszy rok, konieczne będzie przepracowanie co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich trzech lat.
- Każde kolejne 4 miesiące pracy dają prawo do dodatkowego miesiąca zasiłku.
- W pierwszym kwartale bezrobocia zasiłek wyniesie 65% wcześniejszego wynagrodzenia, z korzystniejszym przelicznikiem dla osób o niższych zarobkach.
- Od czwartego do szóstego miesiąca świadczenie wyniesie 60%, a następnie utrzyma się na tym poziomie do końca pierwszego roku, choć z obniżonym pułapem.
- W drugim roku obowiązywać będzie zasiłek ryczałtowy, którego wysokość będzie zależała od sytuacji życiowej (osoby samotne, współmieszkańcy, osoby na utrzymaniu).
Nowe podejście do bezrobocia
Reforma wpisuje się w szerszą strategię rządu Arizona, której celem jest racjonalizacja wydatków publicznych oraz zwiększenie aktywizacji zawodowej. Chociaż zwiększenie budżetu dla CPAS ma złagodzić potencjalne skutki społeczne, organizacje pomocowe wyrażają obawy dotyczące zdolności tych instytucji do obsługi znacznie większej liczby potrzebujących.
