Ustawa programowa przyjęta przez koalicję „Arizona” znacznie wykracza poza reformę bezrobocia, wprowadzając gruntowne zmiany w wielu obszarach: od opodatkowania, przez rynek pracy, po zabezpieczenie społeczne. Dokument tworzy ramy dla modernizacji belgijskiego systemu ekonomiczno-społecznego, obejmując m.in. zmiany w podatkach, zasiłkach, zasadach naturalizacji, a nawet opiece nad dziećmi.
Fiskalność – więcej za mniej?
W ramach reformy podatkowej utrzymano stawkę 10 euro dla pasażerów samolotów podróżujących na trasach do 500 kilometrów. Natomiast w pozostałych przypadkach opłata wzrośnie z 2–4 euro do 5 euro. Kwoty te będą waloryzowane corocznie na podstawie wrześniowego wskaźnika cen konsumpcyjnych.
Szczególnie kontrowersyjna okazała się decyzja o podwyższeniu opłaty za naturalizację – z dotychczasowych 150 do aż 1.000 euro. Nowa stawka, corocznie rewaloryzowana, sprawia, że Belgia staje się jednym z najdroższych krajów w Europie pod względem kosztów uzyskania obywatelstwa.
Zmiany w VAT – koniec ulg dla „luksusu„
W zakresie podatku VAT podwyższono stawkę z 6 do 21 procent na kotły opalane paliwami kopalnymi, co ma zniechęcić do korzystania z nieodnawialnych źródeł energii. Jednocześnie utrzymano stawkę 6% dla projektów typu „rozbiórka i odbudowa”, ale ograniczono ją tylko do mieszkań o powierzchni do 175 m² (wcześniej 200 m²). Z preferencyjnej stawki wyłączono inwestycje o charakterze luksusowym, takie jak baseny, sauny czy korty tenisowe.
Nowe podejście do regulacji podatkowych
Ustawa wprowadza też nową formę dobrowolnej regularyzacji z dodatkową opłatą 30% – w niektórych przypadkach może to prowadzić do opodatkowania kapitału na poziomie 60%. Dla majątku objętego przedawnieniem stawka wyniesie 45%.
Wprowadzono także tzw. „exit tax” – podatek od wyjścia, który traktuje przeniesienie siedziby firmy za granicę jako fikcyjną likwidację. Udziałowcy takich spółek będą musieli zadeklarować „fikcyjne dywidendy”, opodatkowane stawką 30%.
System zabezpieczenia społecznego – nowe reguły gry
Poza reformą zasiłków dla bezrobotnych, ustawa modyfikuje m.in.:
- Prawo do odbicia – możliwość otrzymywania zasiłków przez 6 miesięcy po dobrowolnej rezygnacji z pracy (raz w karierze), aby ułatwić mobilność zawodową.
- Zasiłki integracyjne dla młodych po szkole – skrócone z 3 lat do 1 roku, z równoczesnym skróceniem okresu przygotowawczego z 312 do 156 dni.
- Definicja odpowiedniej pracy – za odpowiednią uznaje się zatrudnienie zapewniające wynagrodzenie na poziomie co najmniej 90% zasiłku z pierwszych sześciu miesięcy.
Zlikwidowano ogólny system przedemerytalny z dopełnieniem ze strony przedsiębiorstwa – wyjątkiem pozostają jedynie emerytury medyczne. Z kolei pracodawcy zostaną zwolnieni ze składek od płac przekraczających 85 tys. euro kwartalnie. Przepis ten wchodzi w życie natychmiast po publikacji w Monitorze Belgijskim.
Indeksacja, urlopy i nowoczesne formy rodzicielstwa
Jedną z bardziej technicznych, ale istotnych zmian jest opóźnienie indeksacji świadczeń społecznych i wynagrodzeń sektora publicznego – teraz nastąpi ona dopiero w trzecim miesiącu po przekroczeniu progu inflacyjnego, a nie w drugim.
Rozszerzono także uprawnienia do urlopu rodzicielskiego – od teraz obejmie on również rodziców zastępczych w długoterminowych formach pieczy (min. 6 miesięcy). To krok w stronę większego wsparcia rodzin opiekujących się dziećmi w trudnej sytuacji życiowej.
