Premier Bart De Wever stoi przed złożonym wyzwaniem politycznym, które może zadecydować o funkcjonowaniu rządu federalnego w kluczowych obszarach reformatorskich. Koalicja Arizona, dotychczas stosunkowo oszczędzona od klasycznych kryzysów koalicyjnych, znalazła się w sytuacji, gdzie brak porozumienia w jednej dziedzinie blokuje postępy w pozostałych obszarach polityki publicznej.
Pozorna stabilność została zakłócona w poprzednim tygodniu, gdy ministrowie ogłosili porozumienie w sprawie opodatkowania zysków kapitałowych. Przewidywano bezproblemowe przejście tego projektu przez Radę Ministrów podczas piątkowego posiedzenia 4 lipca, jednak proces legislacyjny został wstrzymany. Oficjalne komunikaty mówiły o „problemach technicznych”, ale rzeczywistość okazała się bardziej złożona politycznie.
Mechanizm wzajemnych uzależnień między reformami
Partia Les Engagés zainicjowała łańcuch blokad, uzależniając swoją zgodę na ograniczenie czasowe zasiłków dla bezrobotnych od zwiększenia finansowania Ośrodków Pomocy Społecznej. Wicepremier Maxime Prévot wyraźnie sformułował to żądanie w sobotnim wywiadzie dla L’Echo, określając potrzebę około 300 milionów euro dla CPAS na wsparcie osób wykluczonych z systemu zasiłków, w porównaniu z początkowo przewidzianymi 234 milionami euro.
Prévot kategorycznie stwierdził: „Jeśli nie dojdzie do negocjacji pozwalających na zwiększenie strony finansowej i określenie akceptowalnych kryteriów podziału środków, nie pozwolimy na głosowanie nad projektem dotyczącym zasiłków dla bezrobotnych.” Ta pozycja centrowców uruchomiła mechanizm domina w obrębie koalicji.
Partie koalicyjne od dawna powiązały reformę systemu zasiłków z opodatkowaniem zysków kapitałowych, przy czym odpowiednie rozporządzenia mają wejść w życie jednocześnie. Ponieważ reforma zasiłków dla bezrobotnych została zawieszona na żądanie Les Engagés, wprowadzenie podatku od zysków kapitałowych również musi czekać na rozwiązanie tego impasu.
Vooruit wprowadza dodatkowy element komplikujący
Flamandzcy socjaliści z partii Vooruit dodali kolejny wymiar do tego politycznego układu, uzależniając swoją zgodę na zakup nowych myśliwców F-35 od zatwierdzenia opodatkowania zysków kapitałowych. Przedstawiciele partii nieco łagodzą ten warunek, wskazując na długotrwałe zastrzeżenia dotyczące liczby zamówionych samolotów, ale sygnalizują możliwość wypracowania rozwiązania kompromisowego.
Konsekwencją tej sytuacji jest opóźnienie planu obronnego promowanego przez Theo Franckena z N-VA, który pierwotnie miał zostać przedstawiony w poprzednim tygodniu. Ta kaskada wzajemnie uzależnionych decyzji tworzy sytuację, w której postęp w jakimkolwiek obszarze wymaga jednoczesnego przełamania we wszystkich pozostałych kwestiach spornych.
Perspektywa kompleksowego porozumienia na 21 lipca
Premier De Wever rozważa przekształcenie tego wyzwania w okazję do osiągnięcia szerokiego porozumienia koalicyjnego do 21 lipca. Planowany pakiet legislacyjny miałby obejmować pierwsze czytanie fuzji stref policyjnych, reformę systemu emerytalnego, obniżenie opodatkowania pracy, postępy w reformie opieki zdrowotnej Franka Vandenbroucke oraz zatwierdzenie federalnego wkładu do Krajowego Planu Energetyczno-Klimatycznego.
Gabinet ministra klimatu Jean-Luca Crucke z Les Engagés potwierdza realizowalność tego harmonogramu. PNEC musi integrować plany federalne z regionalnymi dokumentami Walonii, Brukseli i Flandrii, przy czym ten ostatni region właśnie przedstawił ogólne wytyczne swojej strategii klimatycznej. „Oczekujemy z niecierpliwością sfinalizowanej wersji, aby móc przystąpić do konsolidacji planów regionalnych i federalnego”, precyzuje gabinet Crucke.
Wyzwania czasowe i perspektywy polityczne
Nadchodzące tygodnie będą kluczowe dla sprawności funkcjonowania rządu federalnego. Konieczność wypracowania kompromisu przed wakacjami parlamentarnymi nakłada dodatkową presję czasową na wszystkie strony koalicji. Sukces bądź porażka tego procesu negocjacyjnego może zadecydować o dalszej stabilności koalicji Arizona oraz tempie implementacji kluczowych reform strukturalnych.
Pytanie o to, które projekty przetrwają tę rundę negocjacji, pozostaje otwarte. Odpowiedź zostanie udzielona 21 lipca, ale do tego czasu wakacyjny odpoczynek dla federalnych decydentów pozostaje odległą perspektywą.
