Władze belgijskie przygotowują wprowadzenie rewolucyjnych zmian w systemie rozliczania podatków, które mają istotnie zmienić sposób traktowania błędów popełnianych przez podatników w deklaracjach podatkowych. Nowe przepisy, zawarte w czwartym rozdziale ustawy programowej, wprowadzają koncepcję „prawa do pomyłki”, która ma zapewnić większą tolerancję wobec niezamierzonych uchybień.
Złożoność obecnego systemu podatkowego
Wypełnianie deklaracji podatkowej w Belgii pozostaje zadaniem niezwykle skomplikowanym. System obejmuje około 800 różnych kodów, które dodatkowo podlegają regularnym modyfikacjom. Terminy składania deklaracji różnią się w zależności od sposobu rozliczenia. Podatnicy korzystający z wersji papierowej mieli czas do poniedziałku 30 czerwca, podczas gdy użytkownicy platformy tax-on-web mogą składać dokumenty do 15 lipca o 23:59. Osoby o „skomplikowanej” sytuacji podatkowej, w tym prowadzący działalność gospodarczą, wspólnicy w spółkach lub osoby posiadające zagraniczne świadczenia, otrzymują przedłużony termin do 16 października.
Fundamentalne zmiany w systemie kar
Dotychczasowy system przewidywał automatyczne naliczanie kary w wysokości 10 procent od należnego podatku w przypadku wykrycia błędów w deklaracji, z wyjątkiem sytuacji gdy niezadeklarowane dochody nie przekraczały 2500 euro. Podatnicy mogli wprawdzie kwestionować takie decyzje, jednak proces ten zależał od uznaniowej oceny urzędnika, co generowało niepewność i brak transparentności w podejmowaniu decyzji.
Nowe regulacje wprowadzają zasadniczą zmianę w podejściu do tego zagadnienia. Po pierwsze, podatnicy otrzymują prawo do jednej pomyłki bez ponoszenia konsekwencji finansowych, pod warunkiem że błąd został popełniony w dobrej wierze. Po drugie, zasadniczo zmienia się ciężar dowodu – to administracja skarbowa musi wykazać złą wiarę podatnika lub intencję uchylania się od opodatkowania, a nie odwrotnie.
Kryteria oceny dobrej wiary
Ustawa precyzuje kryteria rozróżnienia między dobrą a złą wiarą podatnika. Za przykład dobrej wiary uznaje się pomyłkę w kosztach opieki nad dziećmi wynikającą z nieprawidłowego odczytania zaświadczenia. Natomiast odliczanie kosztów nieprofesjonalnych traktowane jest jako przejaw złej wiary. Zła wiara charakteryzuje się rażącym zaniedbaniem lub brakiem staranności w wypełnianiu obowiązków podatkowych. Intencja oszukańcza dotyczy sytuacji, gdy podatnik świadomie nie deklaruje dochodów, wiedząc o obowiązku ich zgłoszenia.
System okresowej odnowy uprawnień
Mechanizm „prawa do pomyłki” przewiduje czteroletni okres monitorowania. Po upływie piątego roku podatkowego od popełnienia błędu liczniki zostają wyzerowane, umożliwiając podatnikowi ponowne skorzystanie z prawa do pomyłki. Jednak popełnienie kolejnego błędu w ciągu czterech lat od pierwszego skutkuje naliczeniem zwiększonej kary w wysokości 20 procent.
Podatnicy zachowują możliwość odwołania się od nałożonych sankcji za pośrednictwem służby koncyliacyjnej urzędu skarbowego przed ewentualnym skierowaniem sprawy na drogę sądową. W przypadku błędów na korzyść podatnika administracja może dokonać korekty poprzez przyznanie ulgi, pod warunkiem zachowania określonych terminów i posiadania niezbędnych dokumentów uzasadniających.
Procedury samokorekty
System przewiduje różne scenariusze postępowania w zależności od momentu wykrycia błędu. Jeśli podatnik zauważy pomyłkę przed upływem terminu składania deklaracji, może dokonać korekty bezpośrednio na platformie tax-on-web. Wykrycie błędu przed otrzymaniem zawiadomienia o wysokości podatku wymaga kontaktu z właściwym urzędem skarbowym w celu wyjaśnienia sytuacji i wprowadzenia zmian. Zasadniczo takie spontaniczne zgłoszenia nie skutkują naliczeniem kar.
W przypadku otrzymania już zawiadomienia podatkowego konieczne jest złożenie reklamacji podatkowej. Francis Adyns, rzecznik Federalnej Służby Publicznej Finansów, wskazuje że podatnicy mają rok od otrzymania zawiadomienia na złożenie reklamacji przeciwko własnej deklaracji, która zostanie rozpatrzona z możliwością zwrotu należnych kwot.
Wyjątki od nowych regulacji
Nowe przepisy wyraźnie wykluczają spóźnialców z systemu tolerancji. Statystyki Federalnej Służby Publicznej Finansów wskazują, że rocznie około 8 procent deklaracji nie jest składanych w terminie, a kolejne 8 procent dokumentów podatkowych w ogóle nie trafia do urzędów. Opóźnienia w składaniu deklaracji skutkują karami od 50 do 1250 euro, w zależności od okoliczności i ewentualnej recydywy.
Podatnicy mają możliwość ubiegania się o przedłużenie terminu w przypadku siły wyższej lub uzasadnionych powodów, takich jak poważna choroba czy utrata dokumentów w wyniku pożaru. Całkowite zaniechanie składania deklaracji może skutkować karą od 10 do 200 procent należnego podatku, a administracja skarbowa przeprowadzi wówczas opodatkowanie z urzędu na podstawie posiadanych danych.
