Koncern stalowy ArcelorMittal ostrzega przed możliwością zamknięcia zakładu Steelanol w Gandawie, pionierskiej instalacji przekształcającej dwutlenek węgla z gazów wielkopiecowych w etanol. Zarząd firmy podkreśla, że pomimo obiecujących perspektyw technologicznych projektu, obecne uregulowania prawne utrudniają osiągnięcie rentowności ekonomicznej przedsięwzięcia.
Frederik Van de Velde, dyrektor generalny ArcelorMittal Belgium, wyznaczył jednoroczny okres na podjęcie ostatecznej decyzji o przyszłości instalacji. Według jego oceny, nawet osiągnięcie planowanej produkcji 60 tysięcy ton etanolu rocznie nie zagwarantuje ekonomicznej opłacalności projektu bez istotnych zmian w regulacjach prawnych. Technologia Steelanol polega na przechwytywaniu gazów odpadowych z procesu produkcji stali, które w standardowych warunkach byłyby konwertowane na energię elektryczną, i przekształcaniu ich w etanol przeznaczony dla sektora chemicznego oraz rynku paliw.
Wyzwania regulacyjne i środowiskowe
Kluczowym problemem okazują się wymogi dotyczące uznania etanolu za paliwo pochodzące z recyklingu. Aktualne przepisy wymagają wykazania, że ślad węglowy produkowanego etanolu jest co najmniej o 70 procent niższy niż porównywalna referencja paliw kopalnych. Obliczenia muszą uwzględniać energię elektryczną, która nie jest już wytwarzana w wyniku przekierowania gazów do produkcji etanolu. Ponieważ instalacja Steelanol jest podłączona do belgijskiej sieci elektrycznej charakteryzującej się stosunkowo wysokim śladem węglowym, przedsiębiorstwo nie spełnia tego kryterium.
Dodatkową komplikacją jest kwestia rozliczania oszczędności emisji dwutlenku węgla. ArcelorMittal Belgium oczekiwał możliwości odliczenia redukcji emisji CO2 osiągniętej dzięki Steelanol od całkowitych emisji swojego klastra przemysłowego. Nowa regulacja przewiduje jednak, że takie rozliczenie jest możliwe jedynie w przypadku przechwytywania dwutlenku węgla przez bardzo długi okres, liczony w stuleciach. Wykorzystanie w paliwach nie jest uznawane za wystarczające, ponieważ proces spalania nadal generuje emisje CO2, mimo że etanol z Steelanol zastępuje paliwa kopalne i tym samym redukuje globalne emisje.
Struktura finansowa i perspektywy inwestycyjne
Całkowita wartość inwestycji w gandawską instalację wynosi 215 milionów euro, przy znaczącym udziale środków publicznych. Unia Europejska, władze Flandrii oraz rząd federalny współfinansowały projekt kwotą 35 milionów euro, podczas gdy Europejski Bank Inwestycyjny udzielił pożyczki w wysokości 75 milionów euro. ArcelorMittal zainwestował z własnych środków 140 milionów euro. Ewentualne zamknięcie instalacji oznaczałoby znaczącą stratę finansową dla wszystkich zaangażowanych stron.
Obecna załoga Steelanol liczy 35 pracowników, dla których przedsiębiorstwo przewiduje możliwość wewnętrznego przeniesienia w ramach struktur koncernu. Instalacja funkcjonująca przy pełnej mocy produkcyjnej mogłaby zapobiec emisji około 120 tysięcy ton dwutlenku węgla rocznie, co czyni ją istotnym elementem strategii dekarbonizacji przemysłu stalowego.
Implikacje dla polityki przemysłowej
Sytuacja Steelanol ilustruje szersze wyzwania stojące przed europejskim przemysłem w kontekście transformacji energetycznej. Rozbieżność między celami środowiskowymi a regulacjami prawnymi może paradoksalnie hamować rozwój innowacyjnych technologii przyczyniających się do redukcji emisji. Przypadek ten podkreśla potrzebę dostosowania ram prawnych do rzeczywistych efektów środowiskowych zaawansowanych technologii przemysłowych.
Decyzja o przyszłości instalacji będzie miała również szersze znaczenie dla pozycjonowania Belgii jako centrum innowacji przemysłowych w obszarze technologii czystych. Zamknięcie Steelanol może sygnalizować trudności w komercjalizacji przełomowych rozwiązań technologicznych w obecnym otoczeniu regulacyjnym, co może wpłynąć na przyszłe decyzje inwestycyjne w sektorze zielonych technologii.
