Nowy rząd Belgii planuje sprzedaż części udziałów w spółkach publicznych w ramach strategii zmniejszenia interwencji państwa w gospodarkę. Pierwsze transakcje mają zostać sfinalizowane do końca 2025 roku, jednak na razie nie podjęto decyzji, które aktywa zostaną sprzedane.
Ograniczona rola państwa, ale z wyjątkami
Deklaracja nowego rządu wskazuje, że państwo belgijskie zamierza zachować ograniczoną rolę w bezpośrednim interweniowaniu w gospodarkę, przy jednoczesnym utrzymaniu strategicznych udziałów w kluczowych sektorach. Władze będą mogły przejmować lub utrzymywać udziały w przedsiębiorstwach z powodów gospodarczych, finansowych lub przemysłowych, ale z uwzględnieniem warunków dotyczących lokalizacji siedzib, centrów decyzyjnych i miejsc pracy w Belgii.
Pomimo tego, rząd zapowiedział sprzedaż części aktywów, a pierwsza transza ma zostać zrealizowana najpóźniej do 31 grudnia 2025 roku.
Środki na finansowanie obronności
Jednym z głównych celów tych działań jest refinansowanie sektora obronności. Nowo utworzony fundusz ma być zasilany środkami pochodzącymi ze sprzedaży aktywów oraz dywidend z udziałów państwowych.
„Nie podjęto jeszcze decyzji, które udziały zostaną sprzedane” – wyjaśnił minister obrony Theo Francken (N-VA) w rozmowie z De Morgen. Z kolei nowa minister ds. przedsiębiorstw publicznych, Vanessa Matz (Les Engagés), podkreśliła, że decyzje w tej sprawie będą przedmiotem szczegółowych analiz na poziomie rządu, aby zapewnić efektywność działania firm objętych sprzedażą.
Kluczowa rola SFPIM
W procesie selekcji aktywów do sprzedaży istotną rolę odegra SFPIM (Société Fédérale de Participations et d’Investissement), czyli federalny fundusz inwestycyjny, który zarządza udziałami państwowymi. Organizacja ta została zobowiązana do przeanalizowania, czy państwo powinno utrzymać, zmniejszyć czy zwiększyć swoje zaangażowanie w poszczególne spółki.
Obecnie SFPIM posiada:
- 53,51% udziałów w Proximus,
- 51,04% w bpost,
- 31,67% w Ethias,
- 5,59% w BNP Paribas.
Natomiast w przypadku Loterii Narodowej, państwo belgijskie nadal kontroluje 78,72% udziałów, a Belfius pozostaje w 100% własnością publiczną.
Potencjalne kandydatury do sprzedaży
Wśród głównych kandydatów do prywatyzacji eksperci wskazują sektor bankowy. Udziały w BNP Paribas mogą zostać sprzedane stosunkowo szybko, natomiast prywatyzacja Belfius wymagałaby więcej czasu. Możliwe opcje to wprowadzenie banku na giełdę lub sprzedaż części udziałów inwestorom instytucjonalnym.
Ethias również znajduje się na liście potencjalnych aktywów do sprzedaży, choć sytuacja jest bardziej skomplikowana. Ubezpieczyciel odgrywa kluczową rolę w ochronie belgijskich gmin przed katastrofami naturalnymi i ryzykami związanymi z działalnością służb publicznych, takich jak straż pożarna czy policja. Z tego powodu rząd może dwukrotnie zastanowić się przed podjęciem decyzji o prywatyzacji tej instytucji.
Problemy z kursem akcji bpost i Proximus
Z kolei w przypadku bpost i Proximus obecna sytuacja na rynku akcji sprawia, że rząd może nie spieszyć się ze sprzedażą tych udziałów.
- Akcje bpost, wprowadzone na giełdę w 2013 roku po cenie 14,50 euro, w 2018 roku osiągnęły szczyt na poziomie 28 euro, ale obecnie spadły do poniżej 2 euro. Spadek wartości wynika m.in. z przejęcia francuskiej firmy kurierskiej Staci.
- Proximus, którego akcje w 2004 roku debiutowały po cenie 24,50 euro, obecnie są warte niewiele ponad 5 euro. Powodem jest m.in. kosztowna rozbudowa sieci światłowodowej.
Ze względu na niskie ceny akcji, sprzedaż tych aktywów w najbliższym czasie mogłaby przynieść straty budżetowe, dlatego rząd może zdecydować się na odroczenie decyzji w tym zakresie.
Współpraca z funduszami regionalnymi
Strategia inwestycyjna państwa zostanie również skonsultowana z regionalnymi funduszami inwestycyjnymi. Wstępne wersje rządowego planu zakładały znaczne ograniczenie roli SFPIM, pozostawiając federalny fundusz jako opcję interwencyjną jedynie w sytuacjach, gdy fundusze regionalne nie mogłyby podjąć działań. Ostatecznie jednak SFPIM zdołał przekonać rząd do zachowania swojej roli w strategii inwestycyjnej państwa.
Kluczowe pytania pozostają otwarte
Na ten moment rząd Belgii nie podjął jeszcze ostatecznych decyzji dotyczących sprzedaży poszczególnych aktywów, a wybór spółek będzie uzależniony od ich strategicznej roli, rentowności i sytuacji na rynku finansowym.
Niezależnie od finalnych decyzji, planowana prywatyzacja wywoła debatę na temat przyszłości firm publicznych i długoterminowych skutków zmniejszenia udziału państwa w kluczowych sektorach gospodarki.
