Belgijska administracja publiczna może wkrótce stanąć przed poważnymi zmianami. Decyzja o zniesieniu Certyfikatu Zarządzania Publicznego (CMP), kluczowego dla najwyższych stanowisk w administracji Wallonii i Federacji Walonia-Bruksela, budzi gorące spory. Czy ten krok otworzy drzwi dla nowych talentów, czy też zwiększy ryzyko polityzacji?
Czym jest Certyfikat Zarządzania Publicznego?
CMP to zaawansowane szkolenie o charakterze akademickim, które od 2012 roku stanowiło warunek ubiegania się o stanowiska najwyższego szczebla w administracji. Uczestnicy musieli przejść rygorystyczny egzamin wstępny, a następnie wziąć udział w kursach obejmujących zarządzanie zespołami, rozwój strategiczny, cyfryzację, zrównoważony rozwój i inne kluczowe aspekty pracy w sektorze publicznym. Po ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu końcowego trafiali do puli kandydatów, z której rząd wybierał top-managerów na pięcioletnią kadencję.
Wprowadzenie CMP miało na celu ograniczenie politycznego wpływu na rekrutację. Choć ostateczny wybór należał do rządu, kandydaci musieli udowodnić swoje kompetencje zdobyciem certyfikatu, co zapewniało większą obiektywność w procesie rekrutacyjnym.
Dlaczego CMP ma zostać zlikwidowany?
Minister funkcji publicznej Jacqueline Galant (MR) argumentuje, że CMP nie jest już potrzebny, ponieważ zbyt mocno ogranicza różnorodność kandydatów i odstrasza potencjalnych liderów z sektora prywatnego. „Certyfikat wymagał dużego zaangażowania i inwestycji, co zniechęcało niektórych kandydatów, szczególnie tych z doświadczeniem menedżerskim spoza administracji publicznej” – tłumaczy jej gabinet.
Według minister Galant, zamiast CMP wprowadzony zostanie nowy model rekrutacji oparty na CV i przesłuchaniach przed komisją rządową. Choć CMP będzie uznawany za dodatkowy atut, nie będzie już warunkiem koniecznym.
Krytyka i obawy
Zniesienie CMP spotkało się z ostrą krytyką ze strony przeciwników tego pomysłu, w tym Stéphane’a Hazée z partii Ecolo. „To certyfikat zapewniał, że osoby obejmujące najwyższe stanowiska mają potwierdzone kompetencje. Bez niego proces rekrutacyjny może przekształcić się w polityczne rozdawnictwo” – ostrzega. Hazée obawia się, że nowy system otworzy drogę do mianowania osób nie na podstawie kwalifikacji, ale znajomości politycznych.
Zwolennicy CMP, w tym jego absolwenci, również podkreślają jego znaczenie. „To szkolenie dawało solidne podstawy teoretyczne i praktyczne. Zarządzanie w administracji publicznej różni się od sektora prywatnego, a bez odpowiednich kwalifikacji można szybko napotkać problemy” – mówi jeden z dyplomowanych menedżerów, który woli zachować anonimowość.
Czy sektor prywatny zastąpi administrację publiczną?
Argument minister Galant o konieczności przyciągnięcia liderów z sektora prywatnego również budzi kontrowersje. Zdaniem ekspertów, barierą dla kandydatów spoza administracji nie jest CMP, ale warunki pracy w sektorze publicznym, takie jak niższe wynagrodzenia i ograniczone benefity. „Jeśli chcemy, by menedżerowie z sektora prywatnego angażowali się w pracę w administracji, musimy zadbać o odpowiednie wynagrodzenie i warunki pracy” – zauważa jeden z rozmówców.
Co przyniesie przyszłość?
Przejście od systemu CMP do nowego modelu rekrutacji będzie stopniowe. Pierwsze 27 stanowisk miało być obsadzone jeszcze według starych zasad, jednak do listopada 2024 roku ogłoszono tylko 10 wakatów. Reszta rekrutacji ma zostać przeprowadzona według nowych reguł, które wciąż są w fazie opracowywania. Krytycy obawiają się, że takie podejście może skutkować długim okresem, w którym kluczowe stanowiska pozostaną nieobsadzone.
Wnioski
Zniesienie CMP to decyzja, która może zmienić krajobraz belgijskiej administracji publicznej. Z jednej strony, daje szansę na większą otwartość i różnorodność kandydatów, z drugiej zaś niesie ryzyko większej polityzacji i obsadzania stanowisk osobami bez odpowiednich kwalifikacji. Kluczowe będzie zapewnienie przejrzystości i rzetelności w nowym procesie rekrutacyjnym, aby nie osłabić zaufania publicznego do administracji. Belgia stoi przed trudnym zadaniem pogodzenia potrzeby modernizacji z zachowaniem standardów kompetencyjnych w zarządzaniu publicznym.
