Komisja Europejska ogłosiła dziś nową strategiczną inicjatywę mającą na celu wzmocnienie pozycji naukowej UE na arenie międzynarodowej. Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji, zapowiedziała przeznaczenie 500 milionów euro w latach 2025-2027 na uczynienie Europy atrakcyjniejszym miejscem dla naukowców z całego świata.
Deklaracja padła podczas konferencji „Choose Europe for Science” w Paryżu, zorganizowanej z inicjatywy prezydenta Francji Emmanuela Macrona. Wydarzenie to jest bezpośrednią odpowiedzią na politykę administracji Trumpa, która budzi obawy o przyszłość badań naukowych w Stanach Zjednoczonych.
„Rola nauki jest obecnie kwestionowana. Inwestycje w badania podstawowe, wolne i otwarte, są podważane. To ogromny błąd w ocenie (…) Nauka jest kluczem do naszej przyszłości tutaj w Europie” – podkreśliła von der Leyen w swoim wystąpieniu.
Wśród konkretnych inicjatyw przewodnicząca wymieniła nowy rodzaj „super-grantu” o siedmioletnim okresie finansowania oraz podwojenie dodatków do stypendiów badawczych do 2027 roku. Działania te mają zniwelować zidentyfikowane luki w europejskim systemie finansowania nauki.
W perspektywie średnio- i długoterminowej, Komisja wraz z państwami członkowskimi dąży do osiągnięcia poziomu inwestycji w badania i rozwój wynoszącego 3% PKB do 2030 roku. Jest to ambitny cel, wymagający znaczącego zwiększenia nakładów w wielu państwach członkowskich.
Von der Leyen potwierdziła również zamiar prawnego umocowania wolności badań naukowych poprzez nowy akt legislacyjny dotyczący Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Równolegle zapowiedziano uproszczenie procedur wjazdowych dla wybitnych badaczy spoza UE oraz wzmocnienie współpracy między instytucjami publicznymi i prywatnymi w pozyskiwaniu wysoko wykwalifikowanych pracowników naukowych.
Ogłoszone dziś środki wpisują się w szerszą strategię Unii Europejskiej dotyczącą wzmocnienia jej autonomii strategicznej i konkurencyjności w kluczowych sektorach gospodarki przyszłości. Szczególnego znaczenia nabierają one w kontekście narastającej rywalizacji technologicznej między globalnymi mocarstwami oraz wyzwań związanych z transformacją energetyczną i cyfrową.
