We Wspólnocie Francuskiej Belgii pojawi się nowy rodzaj testu zewnętrznego dla uczniów szkół podstawowych. Zgodnie z planami rządu, test o nazwie „CLE” (skrót od „calculer, lire et écrire” – liczyć, czytać i pisać) zostanie wprowadzony we wrześniu 2026 roku i będzie obowiązkowy dla wszystkich uczniów rozpoczynających naukę w czwartej klasie szkoły podstawowej.
Charakter i cel nowej oceny
Choć test przypomina nieco egzamin CEB (certyfikat ukończenia szkoły podstawowej), istotnie się od niego różni. Nowa ocena ma charakter diagnostyczny, a nie certyfikacyjny. Oznacza to, że jej celem jest ocena stanu wiedzy uczniów, a nie wydawanie dyplomów czy decydowanie o przejściu do kolejnej klasy.
Ministerstwo Edukacji podkreśla, że głównym zadaniem testu jest wykrycie na początku roku szkolnego ewentualnych trudności u uczniów w zakresie kluczowych kompetencji – czytania, pisania i liczenia. Te podstawowe umiejętności nazywane są „kompetencjami skrzyżowań”, ponieważ stanowią fundament dla rozwoju wielu innych zdolności. Wiadomo, że trudności w tych obszarach mogą zwiastować problemy w przyszłości – trudno na przykład uczyć się historii, jeśli nie potrafi się poprawnie czytać i pisać.
Podwójny cel oceny
Test ma realizować dwa główne cele. Z jednej strony, zgodnie z podejściem stopniowego rozwiązywania trudności w nauce, które jest elementem wspólnego programu nauczania, chodzi o szybkie wykrycie problemów, aby zespół edukacyjny mógł zaplanować spersonalizowane wsparcie dla potrzebujących uczniów. Z drugiej strony, wyniki mają skłonić zespoły nauczycielskie do przemyślenia stosowanych przez nich praktyk pedagogicznych.
Związek z programami nauczania
Programy nauczania stanowią wytyczne, którymi muszą kierować się nauczyciele przy tworzeniu swoich kursów w określonej dziedzinie. Określają one, czego należy uczyć na poszczególnych etapach edukacji. Zostały one całkowicie przebudowane w ramach nowego wspólnego programu nauczania, obejmującego edukację od przedszkola do trzeciej klasy szkoły średniej.
System CLE ma umożliwić każdemu zespołowi edukacyjnemu wykrycie możliwych oznak trudności w odniesieniu do standardów określonych w programach nauczania, zarówno na poziomie klasy, całej szkoły, jak i indywidualnych przypadków. Jak wyjaśniają autorzy dekretu, „gdy trudności są stwierdzone na poziomie indywidualnym, prowadzą do ukierunkowanych działań naprawczych, natomiast gdy występują w całej klasie lub w całej szkole, skłaniają szkołę do szerszego przemyślenia stosowanych praktyk pedagogicznych, aby w razie potrzeby móc je udoskonalić”.
Termin i organizacja testu
Uczniowie czwartej klasy szkoły podstawowej będą poddawani tej zewnętrznej ocenie między 15 września a 1 października każdego roku, po raz pierwszy we wrześniu 2026 roku. Ogólna organizacja systemu zostanie powierzona grupie roboczej złożonej z członków Komisji ds. Oceniania, członków generalnej służby inspekcji, nauczycieli praktyków oraz członków komórek wsparcia i towarzyszenia. Część tej grupy będzie odpowiedzialna za przygotowanie testów we współpracy z zespołem uniwersyteckim. Sprawdzanie testów będzie należało do nauczycieli uczących w czwartej klasie.
Wykorzystanie wyników
Wyniki testu zostaną najpierw zagregowane i zanonimizowane, aby poinformować władze i podmioty zaangażowane w edukację o osiągnięciach uczniów na poziomie całej Wspólnoty Francuskiej Belgii. Następnie analiza na poziomie szkoły da zespołom okazję do „oceny skuteczności ich działań poprzez określenie stanu wiedzy uczniów w stosunku do rocznych oczekiwań i umiejscowienie wyników uczniów w stosunku do wyników ogólnych”. Analiza ta uwzględni również wskaźnik społeczno-ekonomiczny placówek. Na koniec, indywidualne wyniki zostaną przekazane rodzicom uczniów.
Warto podkreślić, że podobnie jak w przypadku CEB, wyników nigdy nie będzie można wykorzystać do celów reklamowych lub konkurencji między szkołami. W żadnym wypadku nie mogą one służyć do tworzenia rankingu uczniów czy placówek. Wszystkie osoby zaangażowane w przygotowanie, przeprowadzenie, sprawdzenie i analizę testów będą zobowiązane do ścisłego przestrzegania tajemnicy zawodowej.
