Federalna Służba Publiczna ds. Gospodarki (SPF) we współpracy z Federalną Agencją Leków i Produktów Zdrowotnych (AFMPS) przeprowadziła kompleksową operację wymierzoną w sieć oszukańczych sklepów internetowych zajmujących się dystrybucją niedozwolonych preparatów farmaceutycznych. Operacja o kryptonimie „PharmaWatch” doprowadziła do znaczącego ograniczenia działalności podmiotów naruszających przepisy regulujące obrót lekami.
Działania służb, prowadzone systematycznie od maja 2024 do marca 2025 roku, objęły szczegółową analizę 55 podmiotów, w tym 46 platform internetowych. Warto podkreślić rolę mechanizmów społecznej kontroli – 15 spośród badanych witryn zostało wskazanych przez samych użytkowników internetu, co świadczy o rosnącej świadomości zagrożeń związanych z nielegalnym handlem farmaceutykami.
Efekty operacji są wymierne – służbom udało się zablokować dostęp do 36 stron internetowych prowadzących nielegalną sprzedaż leków. Z ustaleń śledczych wynika, że blisko połowa (45%) badanych witryn oferowała produkty lecznicze zaklasyfikowane jako substancje pierwszego priorytetu, stanowiące najwyższy poziom zagrożenia dla zdrowia publicznego. Asortyment tych nielegalnych platform obejmował środki nasenne, substancje psychotropowe, sterydy anaboliczne, preparaty hormonalne, a także – co szczególnie niepokojące – substancje wykorzystywane w celach samobójczych.
Analiza oferty pozostałych witryn wykazała, że 25% z nich specjalizowało się w dystrybucji leków drugiego priorytetu, takich jak antybiotyki i kortykosteroidy stosowane w dermatologii. Pozostała część platform koncentrowała się na sprzedaży preparatów czwartego priorytetu – leków wydawanych wyłącznie na receptę, w tym środków na zaburzenia erekcji.
W wyniku skoordynowanych działań organów regulacyjnych całkowicie zamknięto 25 nielegalnych stron internetowych. W przypadku 11 kolejnych witryn zastosowano przekierowanie użytkowników na oficjalną stronę ostrzegawczą Safeonweb prowadzoną przez Federalną Służbę Publiczną ds. Gospodarki.
Finansowa skala procederu jest znacząca – według szacunków SPF straty związane z nielegalnym handlem farmaceutykami sięgają około 1,5 miliona euro. W toku śledztwa zidentyfikowano dziewięć belgijskich rachunków bankowych wykorzystywanych w przestępczym procederze.
Ustalenia śledczych wskazują jednoznacznie na międzynarodowy charakter tego zjawiska. Wśród zidentyfikowanych podejrzanych jedynie dwóch posiada belgijskie obywatelstwo. Większość właścicieli nielegalnych platform internetowych rezyduje w innych krajach europejskich, ze szczególnym wskazaniem na Holandię. Istotnym aspektem sprawy jest również fakt, że znaczna część podejrzanych zamieszkuje terytorium Federacji Rosyjskiej lub obszary Ukrainy znajdujące się pod rosyjską okupacją.
Belgijskie władze przypominają konsumentom, że legalna sprzedaż preparatów leczniczych w internecie może być prowadzona wyłącznie przez autoryzowane apteki, które można zidentyfikować po charakterystycznym zielonym lub niebieskim logo. Kliknięcie w ten symbol powinno przekierować użytkownika na oficjalną stronę AFMPS, zawierającą pełny wykaz aptek posiadających stosowne zezwolenia na prowadzenie sprzedaży internetowej.
Operacja „PharmaWatch” stanowi istotny element szerszej strategii zwalczania nielegalnego handlu farmaceutykami w cyberprzestrzeni, jednak międzynarodowy charakter procederu wskazuje na konieczność intensyfikacji współpracy na poziomie europejskim i globalnym.
