Polityka mieszkaniowa we Flandrii staje się coraz bardziej rygorystyczna wobec gmin, które nie spełniają swoich zobowiązań w zakresie mieszkań socjalnych. Minister ds. mieszkalnictwa, Melissa Depraetere (Vooruit), zapowiedziała nowe podejście, które obejmuje sankcje finansowe dla tych jednostek samorządowych, które nie wykazują postępów w realizacji swoich celów.
Nowy początek w polityce mieszkaniowej
Po objęciu teki ministra przez Depraetere, zapowiedziała ona zmianę kursu wobec podejścia swojego poprzednika Matthiasa Diependaele (N-VA), obecnego ministra-prezydenta Flandrii. Diependaele, zdaniem krytyków, ograniczał możliwości rozwoju mieszkań socjalnych, co wywoływało ostre reakcje ze strony opozycji.
Obecna minister podkreśliła w swojej notatce politycznej, że społeczne spółki mieszkaniowe muszą powrócić do swojej głównej misji – budowy i renowacji mieszkań socjalnych. Na ten cel rząd flamandzki przeznaczył rekordową kwotę 6 miliardów euro.
Kary dla gmin, które nie spełniają wymagań
Od 2009 roku każda gmina we Flandrii jest zobowiązana do osiągnięcia określonych celów w zakresie mieszkań socjalnych. Jednak wiele z nich nie wywiązuje się z tych zobowiązań. W odpowiedzi minister zapowiedziała wprowadzenie kar finansowych dla gmin, które nie osiągają wymaganych postępów. Środki te mają być przeznaczone na przyznawanie dopłat do czynszu dla osób czekających na mieszkanie socjalne przez co najmniej cztery lata.
Jednocześnie rząd oferuje zachęty dla gmin, które chcą aktywnie działać na rzecz zwiększenia liczby mieszkań socjalnych, na przykład poprzez szybsze wydawanie pozwoleń budowlanych.
Francuski model jako inspiracja
Depraetere planuje wyznaczyć nowe, bardziej ambitne cele dla każdej gminy, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Minister zapowiada, że wyznaczniki te będą „strukturalną odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na mieszkania socjalne”.
Eksperci wskazują na przykład Francji, gdzie podobny model („buduj lub płać”) przynosi efekty. Pascal De Decker, emerytowany profesor z KU Leuven, zauważa jednak, że w przypadku niektórych gmin budowa mieszkań socjalnych może być nieopłacalna z powodu trudności z dostępem do infrastruktury. W takich przypadkach proponuje on mechanizmy solidarności, w których gminy finansowo wspierają budowę mieszkań socjalnych w bardziej odpowiednich lokalizacjach.
Kryzys mieszkaniowy wymaga pilnych działań
Według Joy’a Verstichele, koordynatora flamandzkiej platformy lokatorów, sytuacja w zakresie mieszkań socjalnych jest dramatyczna. „Ćwierć miliona osób kwalifikuje się do otrzymania mieszkania socjalnego, a potrzeby rosną. Sankcje wobec gmin to krok w dobrym kierunku, ale nie wiemy jeszcze, jak wysokie będą wymagania i gdzie Flandria postawi granicę” – zauważa Verstichele.
Perspektywa na przyszłość
Polityka mieszkaniowa Depraetere zmierza w stronę większej odpowiedzialności gmin i lepszego zarządzania zasobami na rzecz najuboższych. Jednak wdrożenie ambitnych planów wymaga precyzyjnego określenia celów i współpracy wszystkich stron. Obecne działania mogą okazać się przełomowe, ale pozostaje pytanie, czy odpowiedzą one na skalę kryzysu mieszkaniowego, z jakim mierzy się Flandria.
