Rok 2025 przyniesie istotne zmiany w przepisach dotyczących sprzedaży i używania wyrobów tytoniowych w Belgii. Rząd Vivaldi, wspierany przez ministra zdrowia Franka Vandenbroucke, wprowadza szereg regulacji mających na celu ograniczenie dostępu do tytoniu, zwłaszcza wśród młodzieży. Wprowadzone zmiany obejmują zakaz eksponowania produktów tytoniowych w sklepach, podwyżkę akcyzy, ograniczenie miejsc do palenia oraz zaostrzenie kontroli wieku kupujących. Działania te mają pomóc w realizacji ambitnego celu – stworzenia „pokolenia wolnego od tytoniu”.
Tytoń znika z półek sklepowych
Od kwietnia 2025 roku wyroby tytoniowe, w tym papierosy, cygara, e-papierosy i akcesoria, będą musiały być ukryte przed wzrokiem klientów. Dotyczy to zarówno supermarketów, jak i mniejszych punktów sprzedaży, takich jak kioski czy stacje benzynowe. Produkty te będą przechowywane w zamkniętych szafkach, szufladach lub w osobnych pomieszczeniach.
Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że zakaz ma zmniejszyć atrakcyjność palenia, szczególnie wśród młodych ludzi. Za złamanie przepisów grożą surowe kary – od miesiąca do roku więzienia oraz grzywny w wysokości od 2000 do 800 000 euro.
Zakaz sprzedaży na festiwalach i w dużych supermarketach
Nowe przepisy obejmują również zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych w tymczasowych punktach handlowych, takich jak stoiska na festiwalach czy targowiskach. Przykładem są sprzedawcy działający na rynku La Batte w Liège, którzy będą musieli przenieść swoją działalność do stałych lokalizacji lub całkowicie zrezygnować ze sprzedaży tytoniu.
Dodatkowo od kwietnia 2025 roku sprzedaż papierosów i innych wyrobów tytoniowych będzie zakazana w supermarketach o powierzchni większej niż 400 m². Pierwotnie planowano wprowadzenie tego przepisu dopiero w 2028 roku, jednak rząd zdecydował się przyspieszyć termin, aby szybciej ograniczyć dostępność tytoniu.
Wyższe ceny jako narzędzie walki z nałogiem
Kolejnym krokiem w walce z paleniem jest podwyżka akcyzy na wyroby tytoniowe. Od przyszłego roku cena paczki papierosów wzrośnie średnio o 2 euro, co stanowi 25-procentowy wzrost. Akcyza obejmie także e-papierosy – za każdy mililitr płynu do ich uzupełniania będzie naliczana opłata w wysokości 0,15 euro.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz organizacji Kom op tegen Kanker, podnoszenie cen tytoniu to jedno z najskuteczniejszych narzędzi w ograniczaniu liczby palaczy, zwłaszcza wśród młodzieży.
Nowe strefy wolne od dymu
Od stycznia 2025 roku wprowadzone zostaną bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące miejsc, w których można palić. Zakaz obejmie obszary w promieniu 10 metrów od wejść i wyjść z budynków użyteczności publicznej, takich jak szpitale, szkoły czy biblioteki. Strefy te będą odpowiednio oznakowane, aby zwiększyć świadomość społeczną.
Lista miejsc wolnych od dymu papierosowego zostanie rozszerzona o obiekty sportowe. Na ich terenie będzie można wyznaczyć jedynie odosobnione strefy dla palaczy. Wyjątek stanowią tarasy gastronomiczne znajdujące się w pobliżu obiektów sportowych.
Surowsza kontrola wieku kupujących
Choć sprzedaż wyrobów tytoniowych osobom poniżej 18. roku życia jest już zakazana, władze zwracają uwagę na brak skutecznej kontroli wieku przez sprzedawców. Nowe przepisy nakładają obowiązek weryfikacji wieku kupujących, którzy wyglądają na mniej niż 25 lat. Aby zapewnić przestrzeganie tych zasad, rząd planuje przeprowadzać regularne kontrole, angażując w tym celu studentów.
W przypadku naruszenia przepisów sprzedawcy mogą zostać ukarani zamknięciem punktu sprzedaży na okres od jednej godziny do 30 dni.
Dlaczego to takie ważne?
Według danych Fundacji przeciwko Rakowi, aż 24% Belgów pali papierosy, a 19% robi to codziennie, wypalając średnio 14 papierosów dziennie. Palenie pozostaje główną przyczyną nowotworów, którym można zapobiec. W Belgii każdego dnia z powodu palenia umiera 40 osób, co daje rocznie około 14 000 zgonów.
Nowe przepisy mają na celu zmniejszenie dostępności tytoniu i ograniczenie liczby palaczy, co stanowi kluczowy element strategii zdrowotnej Belgii na nadchodzące lata. Dla osób chcących rzucić palenie dostępne są bezpłatne wsparcie i porady na stronie tabacstop.be lub pod numerem 0800/111.00.
