W 2023 roku aż 526 507 osób w Belgii pozostawało na długoterminowym zwolnieniu lekarskim przez rok lub dłużej. To kolejny rok wzrostu liczby takich przypadków, szczególnie wśród kobiet. Jak wynika z danych Inami (Narodowego Instytutu Ubezpieczeń Chorobowych i Inwalidztwa), kobiety stanowiły 60,75% pracowników i niezależnych przedsiębiorców dotkniętych długoterminową niezdolnością do pracy.
Systematyczny wzrost absencji
Statystyki pokazują, że liczba osób na długoterminowych zwolnieniach rośnie z każdym rokiem. W 2023 roku liczba pracowników i bezrobotnych przebywających na zwolnieniu przez rok lub dłużej wyniosła 493 681, a niezależnych przedsiębiorców – 32 826. Chociaż wzrost wśród pracowników był nieco mniejszy (+4,61%) niż w poprzednich latach, w przypadku niezależnych przedsiębiorców wyniósł aż 7,82%.
Najczęstsze przyczyny długoterminowych zwolnień pozostają niezmienne:
- Zaburzenia psychiczne i behawioralne,
- Choroby układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej.
Najbardziej narażoną grupą wiekową pozostają osoby w wieku 55–64 lat, co wskazuje na kluczowy wpływ starzenia się populacji na rosnącą liczbę przypadków.
Kobiety najbardziej dotknięte
Różnica między płciami w liczbie długoterminowych zwolnień lekarskich wyraźnie się pogłębia. W ciągu ostatnich pięciu lat odsetek kobiet wśród osób na takich zwolnieniach wzrósł z 58,65% w 2019 roku do 60,75% w 2023 roku.
W sektorze pracowników biurowych dysproporcja jest jeszcze większa – kobiety stanowią aż 76,15% przypadków, czyli niemal trzy na cztery osoby na długoterminowym zwolnieniu.
Dlaczego kobiety są bardziej narażone?
Eksperci Inami wskazują kilka kluczowych czynników, które wyjaśniają rosnącą liczbę przypadków wśród kobiet:
- Wydłużenie wieku emerytalnego – Od 2009 roku wiek emerytalny kobiet został zrównany z wiekiem mężczyzn, co oznacza, że kobiety pozostają aktywne zawodowo dłużej, a tym samym są bardziej narażone na niezdolność do pracy w starszym wieku.
- Wzrost aktywności zawodowej kobiet – Coraz więcej kobiet, także w starszych grupach wiekowych, wchodzi na rynek pracy. Modele gospodarstw domowych opierające się na podwójnych dochodach zwiększają liczbę potencjalnych przypadków.
- Warunki pracy w sektorach zdominowanych przez kobiety – Branże takie jak usługi sprzątające czy handel detaliczny, w których przeważają kobiety, wiążą się z większym ryzykiem problemów zdrowotnych, takich jak zaburzenia mięśniowo-szkieletowe.
- Wpływ stresu i środowiska pracy – Rosnąca liczba przypadków związanych z zaburzeniami psychicznymi i stresem zawodowym dotyka przede wszystkim kobiet, które często napotykają dodatkowe bariery w karierze, takie jak szklany sufit czy nierówne traktowanie.
Koszty i wyzwania dla systemu
Długoterminowa niezdolność do pracy generuje znaczne koszty dla systemu opieki społecznej. W przypadku krótszych zwolnień (do roku) w 2023 roku pracownicy korzystali z zasiłków o łącznej wartości 2,65 miliarda euro, przy średniej dziennej stawce 61,85 euro. W przypadku niezależnych przedsiębiorców wartość świadczeń wzrosła aż o 20%.
Rosnąca liczba długoterminowych przypadków stanowi wyzwanie nie tylko dla systemu opieki społecznej, ale także dla pracodawców i polityki zdrowotnej.
Co można zrobić?
Aby zmniejszyć liczbę długoterminowych zwolnień, konieczne są działania na wielu poziomach:
- Poprawa warunków pracy – szczególnie w sektorach najbardziej narażonych, takich jak usługi sprzątające czy handel detaliczny.
- Wsparcie psychologiczne – zmniejszenie obciążeń związanych ze stresem zawodowym i wprowadzenie programów wspierających zdrowie psychiczne.
- Promowanie zdrowego starzenia się w miejscu pracy – działania dostosowane do potrzeb starszych pracowników, takich jak elastyczne godziny pracy czy odpowiednie wsparcie medyczne.
Wnioski
Rosnąca liczba długoterminowych zwolnień lekarskich, zwłaszcza wśród kobiet, podkreśla konieczność rewizji polityki społecznej i zdrowotnej. Wzrost aktywności zawodowej kobiet oraz specyfika ich pracy wymagają szczególnej uwagi, aby przeciwdziałać rosnącemu ryzyku zdrowotnemu i wspierać bardziej zrównoważony rynek pracy.
